«Φαλκονέρα»: Το μοναδικό ελληνικό τρόλεϊ που διασώθηκε στο «τσακ»

Εν τέλει οι εκκλή­σεις του Συλ­λό­γου Μελέ­της Ιστο­ρί­ας των Συγκοι­νω­νιών στην Ελλά­δα, αλλά και των συγ­γρα­φέ­ων του βιβλί­ου «Από τα Παμ­φο­ρεία στο Μετρό» εισα­κού­στη­καν και τα δύο τρό­λεϊ απέ­φυ­γαν στο παρά πέντε τη δημο­πρά­τη­ση τους για σκραπ και τη διά­λυ­ση τους προς ανακύκλωση.

Το πρώ­το όχη­μα, με αριθ­μό κυκλο­φο­ρί­ας 1127, είναι η διά­ση­μη «Φαλ­κο­νέ­ρα», η οποία κατα­σκευά­στη­κε το 1967 και κυκλο­φό­ρη­σε στους δρό­μους της Αθή­νας, με πλαί­σιο Lancia, ηλε­κτρι­κό εξο­πλι­σμό CGE και αμά­ξω­μα ελλη­νι­κής κατα­σκευ­ής Βια­μάξ. Πρό­κει­ται για το μονα­δι­κό τρό­λεϊ που παρά­χθη­κε στην Ελλά­δα και θεω­ρεί­ται ανυ­πο­λό­γι­στης ιστο­ρι­κής αξίας.

Η «Φαλ­κο­νέ­ρα» είχε παρου­σια­στεί και στη Διε­θνή Έκθε­ση Θεσ­σα­λο­νί­κης σαν επί­τευγ­μα της ελλη­νι­κής αμα­ξο­βιο­μη­χα­νί­ας, καθώς απο­τε­λού­σε πιλο­τι­κό όχη­μα σει­ράς παρα­γω­γής, όμως, τελι­κά, δεν θεω­ρή­θη­κε πετυ­χη­μέ­νο και δεν συμπλη­ρώ­θη­κε με άλλα παρό­μοιου τύπου.

Μολο­νό­τι είχε τεθεί σε κυκλο­φο­ρία, οι οδη­γοί της Ηλε­κτρι­κής Εται­ρί­ας Μετα­φο­ρών (δηλα­δή της ΗΕΜ, όπως ονο­μα­ζό­ταν ο «πρό­γο­νος» των ΗΛΠΑΠ) απέ­φευ­γαν να το οδη­γούν — λόγω κυρί­ως του δεξιού τιμο­νιού — και ως εκ τού­του του έδω­σαν το παρα­τσού­κλι «Φαλ­κο­νέ­ρα» από την ομώ­νυ­μη βρα­χο­νη­σί­δα, κοντά στην οποία είχε γίνει το τρα­γι­κό ναυά­γιο του οχη­μα­το­α­γω­γού «Ηρά­κλειον» τον Δεκέμ­βριο του 1966.

Η «Φαλ­κο­νέ­ρα» είχε συνο­λι­κή χωρη­τι­κό­τη­τα 100 επι­βα­τών (27 καθη­μέ­νοι και 73 όρθιοι) και κυκλο­φο­ρού­σε για αρκε­τά χρό­νια στις γραμ­μές που εξυ­πη­ρε­τού­νταν από τα Ιτα­λι­κά οχή­μα­τα των ΗΛΠΑΠ. Τα τελευ­ταία χρό­νια της κυκλο­φο­ρί­ας του ιστο­ρι­κού οχή­μα­τος, το αμά­ξω­μά του ανα­σκευά­στη­κε ούτως ώστε να μοιά­ζει περισ­σό­τε­ρο με τα δεξιο­τί­μο­να Lancia των ΗΛΠΑΠ. Τα τελευ­ταία ιτα­λι­κά οχή­μα­τα απο­σύρ­θη­καν ορι­στι­κά το 1993.

Το δεύ­τε­ρο όχη­μα που σώθη­κε από την εκποί­η­ση ήταν το διά­ση­μο τρό­λεϊ 4001, το πρώ­το αρθρω­τό και το μονα­δι­κό ρωσι­κό που είχε έρθει στη χώρα μας. Το 4001 έφτα­σε στην Ελλά­δα το 1987, όταν ο ρωσι­κός οίκος «EΝERGOMACHEXPORT» το προ­μή­θευ­σε δοκι­μα­στι­κά στον ΗΛΠΑΠ. Ούτε αυτό είχε ιδιαί­τε­ρη επι­τυ­χία από κυκλο­φο­ρια­κής πλευ­ράς, λόγω δυσκινησίας.

Το ρωσι­κό αρθρω­τό 4001

Η ιστο­ρία του τρό­λεϊ στην Ελλά­δα ξεκι­νά το 1938, όταν η Η.Ε.Μ. προ­χώ­ρη­σε σε παραγ­γε­λία κατα­σκευ­ής 12 μικρού μεγέ­θους τρό­λεϊ από την ιτα­λι­κή κοι­νο­πρα­ξία Fiat/CGE. Παρό­λο που τον Οκτώ­βριο του 1939 τα οχή­μα­τα έφτα­σαν στον Πει­ραιά για να τεθούν στη διά­θε­ση της Εται­ρί­ας Μετα­φο­ρών, παρέ­μει­ναν σε ακι­νη­σία σε όλη την περί­ο­δο της κατοχής.

Τελι­κά η πρώ­τη γραμ­μή τρό­λεϊ εγκαι­νιά­στη­κε από την Η.Ε.Μ. το 1948 και ήταν εκεί­νη της Καστέλ­λας, που αντι­κα­τέ­στη­σε την τρο­χιο­δρο­μι­κή γραμ­μή 20. Η γραμ­μή αυτή έχει δια­τη­ρή­σει τον αριθ­μό αυτό έως σήμε­ρα. Στις 27 Δεκεμ­βρί­ου του 1953 λει­τούρ­γη­σε η πρώ­τη γραμ­μή τρό­λεϊ της Αθή­νας, στη δια­δρο­μή Πατή­σια — Αμπε­λό­κη­ποι. Τα πρώ­τα 40 οχή­μα­τα που κυκλο­φό­ρη­σαν σε αυτή τη γραμ­μή ήταν μεγά­λου μεγέ­θους, τρια­ξο­νι­κά, ηλε­κτρο­κί­νη­τα λεω­φο­ρεία Alpha Romeo – GCE — Casaro.

Ακο­λού­θη­σε επέ­κτα­ση του δικτύ­ου των τρό­λεϊ στην Αθή­να και η προ­σθή­κη νέων μοντέ­λων οχη­μά­των (π.χ. Lancia). Η Η.Ε.Μ. έφτα­σε τελι­κά να έχει στην κατο­χή της στό­λο από 137 ηλε­κτρο­κί­νη­τα λεω­φο­ρεία και παρεί­χε υπη­ρε­σί­ες έως το 1970, οπό­τε και εξα­γο­ρά­στη­κε από το Ελλη­νι­κό Δημό­σιο και μετο­νο­μά­στη­κε σε Η.Λ.Π.Α.Π. Α.Ε.

Μέλη του Συλ­λό­γου Μελέ­της Ιστο­ρί­ας των Συγκοι­νω­νιών στην Ελλά­δα υπο­γραμ­μί­ζουν την έλλει­ψη μου­σεια­κής πολι­τι­κής στη χώρα μας για τις συγκοι­νω­νί­ες, τονί­ζο­ντας ότι οι περισ­σό­τε­ρες δυτι­κές χώρες δια­θέ­τουν κερ­δο­φό­ρα μου­σεία μετα­φο­ρών και δεί­χνουν ενδια­φέ­ρον για τη βιο­μη­χα­νι­κή τους ιστορία.

Από τον 19ο αιώ­να με τις άμα­ξες, τα παμ­φο­ρεία και το ιππή­λα­το τραμ, το σιδη­ρό­δρο­μο Αθή­νας – Πει­ραιά, ο οποί­ος αρχι­κά ατμο­κί­νη­τος και στη συνέ­χεια ηλε­κτρι­κός υπήρ­ξε ένα από τα πρώ­τα δίκτυα «μητρο­πο­λι­τι­κού σιδη­ρό­δρο­μου» στον κόσμο, τα πρώ­τα λεω­φο­ρεία και τις ιστο­ρι­κές γραμ­μές του τραμ, ως το σύγ­χρο­νο δίκτυο του Μετρό, η ιστο­ρία των αστι­κών συγκοι­νω­νιών της Αθή­νας δεν έχει ποτέ ανα­δει­χθεί συστη­μα­τι­κά και παρα­μέ­νει άγνω­στη για τους περισ­σό­τε­ρους Αθηναίους.

Ιστο­ρι­κά εκθέ­μα­τα, απο­μει­νά­ρια μιας άλλης επο­χής, χάθη­καν ή απλά κατα­στρά­φη­καν επει­δή κανείς δεν φρό­ντι­σε για τη δια­τή­ρη­ση και την ανά­δει­ξή τους. Το Μου­σείο Ηλε­κτρι­κών Σιδη­ρο­δρό­μων στον Πει­ραιά, το οποίο αν και μικρό σε μέγε­θος είναι ιδιαί­τε­ρα αξιό­λο­γο, απο­τε­λεί την εξαί­ρε­ση που επι­βε­βαιώ­νει τον κανόνα.

Ας ελπί­σου­με ότι σύντο­μα θα υπάρ­ξει μια συντο­νι­σμέ­νη προ­σπά­θεια ώστε μετα­ξύ άλλων να πιά­σει τόπο η διά­σω­ση οχη­μά­των όπως η «Φαλ­κο­νέ­ρα» και το 4001. Διό­τι αν τελι­κά δεν τα βλέ­πει κανείς, ποιος ο λόγος να υπάρ­χουν έστω και ως αντίκες;

Πηγή konserva.gr

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -