«Αρμένιοι Φωτογράφοι της Νίκαιας 1922–1960» στη Δημοτική Πινακοθήκη Νίκαιας

Η έκθε­ση που απο­τε­λεί­ται από 120 φωτο­γρα­φί­ες, που ξεκι­νά στις 16 Φεβρουα­ρί­ου, θα ολο­κλη­ρω­θεί στις 12 Απρι­λί­ου και περι­λαμ­βά­νει το έργο των προ­σφύ­γων Αρμε­νί­ων φωτο­γρά­φων, πρώ­της και δεύ­τε­ρης γενιάς, που έδρα­σαν από την ανά­δυ­ση της πόλης, στα τέλη του 1922, έως το 1960.

«Η ιδέα προ­έ­κυ­ψε από το γεγο­νός ότι θέλα­με να ασχο­λη­θού­με και να κατα­γρά­ψου­με τους παλιούς φωτο­γρά­φους της πόλης συνο­λι­κά, και τους Έλλη­νες Μικρα­σιά­τες, μιας και η πόλη της Νίκαιας η παλιά Νέα Κοκ­κι­νιά, είναι ένας αμι­γώς προ­σφυ­γι­κός συνοι­κι­σμός», ανέ­φε­ρε σε δηλώ­σεις της στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η ιστο­ρι­κός τέχνης Μαρία Πού­λου και υπεύ­θυ­νη της Δημο­τι­κής Πινα­κο­θή­κης Νίκαιας – Αγ. Ι. Ρέντη, που διορ­γα­νώ­νει την έκθεση.

Μεγά­λο μέρος της έκθε­σης αφιε­ρώ­νε­ται στους Διλ­δι­λιάν, οικο­γέ­νεια φωτο­γρά­φων με κατα­γω­γή από την περιο­χή της Μερ­ζι­φού­ντας και με μακρά επι­τυ­χή δρα­στη­ριό­τη­τα στη βορειο­α­να­το­λι­κή Ανα­το­λία. Παρου­σιά­ζε­ται το φωτο­γρα­φι­κό έργο της ελλη­νι­κής περιό­δου των Διλ­δι­λιάν, που είναι σχε­δόν άγνω­στο στην Ελλά­δα. «Στην έρευ­νά μας ήρθα­με σε επα­φή με τον εντυ­πω­σια­κά τερά­στιο όγκο των φωτο­γρα­φιών της οικο­γέ­νειας Διλ­δι­λιάν», και όπως εξη­γεί η κα Πού­λου «η έκθε­ση φωτο­γρα­φί­ας των Διλ­δι­λιάν έγι­νε δυνα­τή χάρη στην πρό­θυ­μη αντα­πό­κρι­ση και την ευγε­νι­κή παρα­χώ­ρη­ση από τον ‘Αρμεν Μαρ­σου­μπιάν, εγγο­νό του Τσο­λάκ Διλ­δι­λιάν και γιο της Αλίς, του δικαιώ­μα­τος χρή­σης των ψηφια­κών φωτο­γρα­φι­κών αρχεί­ων της ελλη­νι­κής περιό­δου.» Μεγά­λης αξί­ας ντο­κου­μέ­ντο στο σύνο­λο του έργου αυτού απο­τε­λεί η φωτο­γρα­φι­κή απο­τύ­πω­ση του καταυ­λι­σμού της Κοκ­κι­νιάς, από τις προ­σφυ­γι­κές σκη­νές των πρώ­των εβδο­μά­δων μέχρι την ανά­δυ­ση του συνοι­κι­σμού με τις πρώ­τες μόνι­μες κατασκευές.

Για πρώτη φορά το αρχείο στην Ελλάδα

Σημειώ­νε­ται ότι την τελευ­ταία δεκα­ε­τία το αρχείο των Διλ­δι­λιάν απο­τε­λεί αντι­κεί­με­νο εκδό­σε­ων και σημα­ντι­κών διε­θνών εκθέ­σε­ων, με συγ­γρα­φέα και επι­με­λη­τή αντί­στοι­χα τον ‘Αρμεν Μαρ­σου­μπιάν, ενώ είναι η πρώ­τη φορά που μέρος του πλού­σιου αυτού αρχεί­ου εκτί­θε­ται στην Ελλάδα.

«Στην έκθε­ση χρη­σι­μο­ποιού­με τα ψηφια­κά αρχεία τα οποία τα εκτυ­πώ­νου­με. Αυτό γίνε­ται όχι μόνο λόγω της σπα­νιό­τη­τας των αυθε­ντι­κών φωτο­γρα­φιών και της δυσκο­λί­ας να έρθουν από την Αμε­ρι­κή αλλά και λόγω των πρό­σφα­των μου­σεια­κών αντι­λή­ψε­ων, καθώς οι εκθέ­σεις φωτο­γρα­φί­ας και οι ιστο­ρι­κές συνη­θί­ζε­ται πια να γίνο­νται σε εκτυ­πώ­σεις προ­κει­μέ­νου να έχει τη δυνα­τό­τη­τα ο θεα­τής να δει τη μικρή φωτο­γρα­φία σε καλύ­τε­ρο μέγε­θος», σημειώ­νει η ιστο­ρι­κός τέχνης.

Όπως εξη­γεί στο ΑΠΕ- ΜΠΕ η κα Πού­λου: «Τα πρω­τό­τυ­πα αρχεία βρί­σκο­νται σε δύο πηγές, στο οικο­γε­νεια­κό αρχείο Διλ­δι­λιάν ‘The Dildilian Family Archive’, και επί­σης στο Bissell Library του Αμε­ρι­κα­νι­κού Κολε­γί­ου Ανα­τό­λια της Θεσ­σα­λο­νί­κης, καθώς το πανε­πι­στή­μιο αυτό είναι η συνέ­χεια του κολε­γί­ου της Μερ­ζι­φού­ντας του τόπου κατα­γω­γής τους, που άνοι­ξε στη Θεσσαλονίκη.»

Αξί­ζει να σημειω­θεί ότι κατά τη διάρ­κεια της έκθε­σης θα λει­τουρ­γή­σουν εκπαι­δευ­τι­κά προ­γράμ­μα­τα για σχο­λι­κές ομά­δες από την Γ’ Δημο­τι­κού μέχρι και την Γ’ Λυκεί­ου και ξενα­γή­σεις για το κοι­νό, με ειδι­κές ημε­ρο­μη­νί­ες και ώρες οι οποί­ες θα προσ­διο­ρι­στούν πολύ σύντο­μα όπως ανέ­φε­ρε η κα Πού­λου. «Αυτή η έκθε­ση έχει πολύ μεγά­λο ιστο­ρι­κό φορ­τίο για­τί οι Διλ­δι­λιάν κατέ­γρα­ψαν τον καταυ­λι­σμό στα πρώ­τα του βήμα­τα και είναι συγκλο­νι­στι­κές οι φωτο­γρα­φί­ες. Είναι σημα­ντι­κό ότι δεν μιλά­με για τον επί­ση­μο φωτο­γρά­φο του κρά­τους ο οποί­ος θα έρθει να κατα­γρά­ψει αυτό που συμ­βαί­νει. Εδώ το σπου­δαίο είναι ότι ένας πρό­σφυ­γας επι­τυ­χη­μέ­νος φωτο­γρά­φος στη γενέ­τει­ρά του, φεύ­γει έχο­ντας ένα 24ωρο να μαζέ­ψει τα υπάρ­χο­ντά του και σε αυτό το 24ωρο οι Διλ­δι­λιάν γεμί­ζουν ένα μπα­ού­λο με γυά­λι­νες πλά­κες φωτο­γρα­φί­ας και παίρ­νουν το φωτο­γρα­φι­κό εξο­πλι­σμό τους. Είναι ένα πολύ σημα­ντι­κό μάθη­μα ζωής και ιστο­ρί­ας για τα παι­διά της πόλης μας, κυρί­ως, αλλά και από άλλους δήμους που θελή­σουν να επι­σκε­φθούν την έκθε­ση», ανα­φέ­ρει με νόη­μα η κα Πούλου.

Ιδιαίτερο βάρος στον Πωλ Φαρατζιάν, τον καλλιτέχνη φωτογράφο της πόλης

Εκτός όμως από τις φωτο­γρα­φί­ες της οικο­γέ­νειας Διλ­δι­λιάν, στην έκθε­ση ιδιαί­τε­ρη θέση έχουν και οι φωτο­γρα­φί­ες εξί­σου σημα­ντι­κών φωτο­γρά­φων της επο­χής, όπως οι Αγκόπ Δαλιάν, Γκά­ρο Ντου­μα­νιάν, Πενι­μιάν, Αντρα­νίκ Τεμπε­ρί­κο­γλου και Σέρ­κο Ντου­μα­νιάν. «Έχουν να μας δεί­ξουν ιδιαί­τε­ρης λεπτό­τη­τας και αίσθη­σης φωτο­γρα­φί­ες- πορ­τρέ­τα, καθώς ο τρό­πος που τα συλ­λαμ­βά­νουν, σκη­νο­θε­τούν, δίνουν μεγά­λη ευχα­ρί­στη­ση στο βλέμ­μα και μας δίνει μια πολύ αντι­προ­σω­πευ­τι­κή εικό­να εκεί­νων των παλιών δεκα­ε­τιών», ανα­φέ­ρει η υπεύ­θυ­νη της Δημο­τι­κής Πινακοθήκης.

Εξάλ­λου, ιδιαί­τε­ρο βάρος δίνε­ται στον Πωλ Φαρα­τζιάν, τον καλ­λι­τέ­χνη φωτο­γρά­φο της πόλης. « Είναι ο μόνος ο οποί­ος δια­χώ­ρι­σε την επαγ­γελ­μα­τι­κή από την καλ­λι­τε­χνι­κή φωτο­γρα­φία», σημειώ­νει η Μαρία Πού­λου καθώς παράλ­λη­λα με την επαγ­γελ­μα­τι­κή πορεία του και την ανα­νε­ω­τι­κή συν­δι­κα­λι­στι­κή δρά­ση που ανέ­πτυ­ξε ως πρό­ε­δρος του Συν­δέ­σμου Καλ­λι­τε­χνών Φωτο­γρά­φων Πει­ραιά, ο Φαρα­τζιάν στρά­φη­κε στην ελεύ­θε­ρη δημιουρ­γία, ερευ­νώ­ντας την έντο­νη αντί­θε­ση φωτός-σκιάς και τις εικα­στι­κές δυνα­τό­τη­τες του πορ­τραί­του. Στις αρχές της δεκα­ε­τί­ας του 1950 επι­με­λή­θη­κε τον φωτι­σμό σε γνω­στές κινη­μα­το­γρα­φι­κές ται­νί­ες, με σπου­δαιό­τε­ρη τη συνερ­γα­σία του στο Πικρό Ψωμί του Γρη­γό­ρη Γρηγορίου.

Τα εγκαί­νια της έκθε­σης θα πραγ­μα­το­ποι­η­θούν την Κυρια­κή 16 Φεβρουα­ρί­ου στις 7 το από­γευ­μα, ενώ αξί­ζει να σημειω­θεί ότι στην εκδή­λω­ση θα παρευ­ρε­θεί ειδι­κά ο ‘Αρμεν Μαρ­σου­μπιάν, από­γο­νος της οικο­γέ­νειας Διλδιλιάν.

Οι ώρες λει­τουρ­γί­ας της έκθε­σης είναι: Τρί­τη, Πέμ­πτη, Παρα­σκευή, Κυρια­κή από τις 10:00 έως τις 14:00, ενώ την Τετάρ­τη από τις 17:00 έως τις 20:00. Επί­σης κάθε Κυρια­κή στις 12:00 θα υπάρ­χει τακτι­κή ξενά­γη­ση για το κοινό.