Απαλλοτριώνονται ακίνητα σε κεντρικό σημείο της Αθήνας για να αναδειχτεί αρχαίο ιερό

Στην καρ­διά της Αθή­νας, στις οδούς Αρδητ­τού, Θωμο­πού­λου, Κού­του­λα και Κεφά­λου, στην περιο­χή του Μετς θα απαλ­λο­τριω­θούν προ­κει­μέ­νου να γίνουν ανα­σκα­φές και να ανα­δει­χτεί ο αρχαιο­λο­γι­κής αξί­ας χώρος του ιερού της Αρτέ­μι­δος Αγροτέρας.

Το Κεντρι­κό Αρχαιο­λο­γι­κό Συμ­βού­λιο (ΚΑΣ) έδω­σε ομό­φω­να το πρά­σι­νο φως για τις εργα­σί­ες αλλά και την αρχαιο­λο­γι­κή σκαπάνη.

Στη γνω­μο­δό­τη­σή του περι­λή­φθη­καν επί­σης οι όροι να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί μικρή ανα­σκα­φι­κή έρευ­να για επι­πλέ­ον στοι­χεία (με βάση και τα νέα δεδο­μέ­να), να προ­χω­ρή­σουν ταχύ­τα­τα οι δια­δι­κα­σί­ες ανά­δει­ξης των αρχαιο­τή­των και να μελε­τη­θεί η δυνα­τό­τη­τα σύν­δε­σης του χώρου με το Ολυ­μπιείο και τα παρι­λίσ­σια ιερά. Κάτι, που, όπως ειπώ­θη­κε στη συνε­δρί­α­ση, μπο­ρεί εύκο­λα να συμ­βεί με μια απλή πεζο­γέ­φυ­ρα που θα περ­νά πάνω από την οδό Αρδηττού.

Από το 1964, το θέμα έχει απα­σχο­λή­σει αλλε­πάλ­λη­λες συνε­δριά­σεις του ΚΑΣ, το οποίο έχει γνω­μο­δο­τή­σει πολ­λές φορές υπέρ της απαλ­λο­τρί­ω­σης, χωρίς ωστό­σο η δια­δι­κα­σία αυτή να έχει ως σήμε­ρα τελε­σφο­ρή­σει. Βασι­κός λόγος γι’ αυτό είναι το μεγά­λο κόστος του ακι­νή­του, εμβα­δού 1.390,70 τ.μ., που σήμε­ρα φτά­νει τα 2.200.000 ευρώ. Ευκαι­ρί­ες ώστε το κόστος της απαλ­λο­τρί­ω­σης να καλυ­φθεί, είτε από κοι­νο­τι­κά πλαί­σια είτε από το πρό­γραμ­μα της ενο­ποί­η­σης αρχαιο­λο­γι­κών χώρων, χάθη­καν πριν από χρόνια.

«Το θέμα είναι από τις πιο μακρο­χρό­νιες υπο­θέ­σεις στο ΚΑΣ κι αυτό δικαιο­λο­γεί­ται από το γεγο­νός ότι πρό­κει­ται για τμή­μα των παρι­λίσ­σιων ιερών, ενός πολύ σημα­ντι­κού χώρου για την ιστο­ρία των Αθη­νών, σε εξαι­ρε­τι­κή θέση, που κατο­πτεύ­ει όλο τον αρχαιο­λο­γι­κό χώρο γύρω από το Ολυ­μπιείο, αλλά ταυ­τό­χρο­να και για ένα πολύ ταλαι­πω­ρη­μέ­νο χώρο από την οικο­δό­μη­ση στα νεό­τε­ρα χρό­νια», δήλω­σε η γενι­κή γραμ­μα­τέ­ας του υπουρ­γεί­ου Πολι­τι­σμού, Μαρία Ανδρε­α­δά­κη-Βλα­ζά­κη, στην αρχή της συνε­δρί­α­σης, που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε λίγες μέρες μετά την αυτο­ψία της ολο­μέ­λειας των μελών του ΚΑΣ στην περιοχή.

Υπέρ της απαλ­λο­τρί­ω­σης ήταν η εισή­γη­ση της αρμό­διας Διεύ­θυν­σης Προϊ­στο­ρι­κών και Κλα­σι­κών Αρχαιο­τή­των, η διευ­θύ­ντρια της οποί­ας ανα­φέρ­θη­κε στη «δυνα­μι­κή και εμπε­ρι­στα­τω­μέ­νη προ­σπά­θεια εξεύ­ρε­σης λύσης» από μεριάς Εφο­ρεί­ας Αρχαιο­τή­των Πόλης Αθη­νών, η οποία πρό­τει­νε την υπό όρους δόμη­ση με παράλ­λη­λη ανά­δει­ξη των αρχαιο­τή­των, δεδο­μέ­νου της υψη­λής αντι­κει­με­νι­κής αξία του ακι­νή­του, καθώς και της γενι­κό­τε­ρης συγκυ­ρί­ας. Ωστό­σο, όπως ειπώ­θη­κε, κάτι τέτοιο δεν είναι εφι­κτό για­τί η ιδιο­κτη­σία δεν είναι ενιαία ‑υπάρ­χουν έξι ακί­νη­τα- και τα κατά­λοι­πα δεν είναι συγκε­ντρω­μέ­να σε έναν χώρο.

Τα αρχαία «παριλίσσια» ιερά του κέντρου της πόλης

Όπως τονί­στη­κε, η δόμη­ση με όρους δεν θα συνέ­βα­λε στην ανά­δει­ξη και προ­στα­σία των αρχαί­ων κατα­λοί­πων, τα οποία είναι απλω­μέ­να στο χώρο και απο­τε­λούν ένα σύνο­λο, καθώς η πρό­σβα­ση σε αυτά θα ήταν προ­βλη­μα­τι­κή. Εξάλ­λου, όπως τονί­στη­κε, η οπτι­κή επα­φή από το χώρο και η σύν­δε­ση που υπάρ­χει από κάτω με το παρα­λίσ­σιο τοπίο είναι κάτι που δεν μπο­ρεί να αγνοηθεί.

Στη συνε­δρί­α­ση παρα­βρέ­θη­καν, επί­σης, ιδιο­κτή­τες του οικο­πέ­δου που ζήτη­σαν «ξεκά­θα­ρη λύση σε εύλο­γο χρο­νι­κό διά­στη­μα», δηλα­δή, είτε με τη λύση της απαλ­λο­τρί­ω­σης είτε με τους περιο­ρι­σμούς ανά­δει­ξης των ευρη­μά­των και κατό­πιν δια­βε­βαί­ω­σης ότι υπάρ­χουν οι σχε­τι­κές πιστώ­σεις. Σε απά­ντη­σή τους, η γ.γ. ανέ­φε­ρε ότι σήμε­ρα η δια­δι­κα­σία της απαλ­λο­τρί­ω­σης προ­στα­τεύ­ει αυτούς που έχουν μια πρώ­τη γνω­μο­δό­τη­ση από το ΚΑΣ.

Στη συνε­δρί­α­ση παρα­βρέ­θη­καν, μετα­ξύ άλλων, εκπρό­σω­ποι του Συλ­λό­γου Ελλή­νων Αρχαιο­λό­γων που ζήτη­σαν την απαλ­λο­τρί­ω­ση και ανά­δει­ξη του χώρου λόγω της εξαι­ρε­τι­κής αρχαιο­λο­γι­κής και συμ­βο­λι­κής σημα­σί­ας του, αλλά και εκπρό­σω­ποι συλ­λό­γων, όπως ο «Παρα­λίσ­σιος» και ο «Αρδητ­τός», που επί­σης ζήτη­σαν την απαλ­λο­τρί­ω­ση, καθώς και του Συλ­λό­γου Αρχι­τε­κτό­νων (ΣΑΔΑΣ) που δήλω­σαν ότι βρί­σκο­νται στη διά­θε­ση του ΥΠΠΟΑ για να βοη­θή­σουν σε μελέ­τες ανά­δει­ξης, crowdfunding κ.λπ.

Σημειώ­νε­ται ότι στην περιο­χή έχουν εντο­πι­στεί δυο ναοί. Για τον ιωνι­κό ναό του Ιλισ­σού, που κατα­σκευά­στη­κε στα μέσα του 5ου αι. π.Χ., λεπτο­μέ­ρειες γνω­ρί­ζου­με από τους περι­η­γη­τές Stuart και Revett που το κατέ­γρα­ψαν το 1851 κατά την επί­σκε­ψή τους στην Ελλά­δα. Στα τέλη του 5ου αι. μ.Χ., μετα­τρά­πη­κε σε χρι­στια­νι­κή εκκλη­σία που ονο­μά­στη­κε Πανα­γία στην Πέτρα και τον 17ο αι. μετα­σκευά­στη­κε σε ναό μικρό­τε­ρων δια­στά­σε­ων. Κατε­δα­φί­στη­κε το 1778 µε δια­τα­γή του βοε­βό­δα των Αθη­νών, Χατζή Αλή Χασε­κή, για να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί το υλι­κό του στην ανέ­γερ­ση του οχυ­ρω­µα­τι­κού περι­βό­λου της πόλης. Θραύ­σμα­τα της ζωφό­ρου του ναού βρί­σκο­νται σήμε­ρα σε μου­σεία της Αθή­νας, της Βιέν­νης και του Βερο­λί­νου, ενώ στο Μετς σώζε­ται ανά­λημ­μά του. Ως προς την ταύ­τι­σή του υπάρ­χει μεγά­λη συζή­τη­ση αν πρό­κει­ται για την Αγρο­τέ­ρα Αρτέ­μι­δα ή για άλλον ναό.

Ωστό­σο, τα και­νούρ­για συμπε­ρά­σμα­τα δίνουν νέες κατευ­θύν­σεις ή επι­κυ­ρώ­νουν παλιές. Όπως δήλω­σε στην παρου­σί­α­σή του ο κ. Κορ­ρές, ο ιωνι­κός ναός του Ιλισ­σού είναι του αρχι­τέ­κτο­να Καλ­λι­κρά­τη, όπως απο­δει­κνύ­ε­ται κυρί­ως από τη βάση της παρα­στά­δος, καθώς έχει ακρι­βώς τις ίδιες λεπτο­μέ­ρειες και τα ίδια μέτρα με τον ναό της Αθη­νάς Νίκης. Μάλι­στα, όπως τόνι­σε ο ίδιος, ο ναός του Ιλισ­σού είναι ο δεύ­τε­ρος σε μέγε­θος αθη­ναϊ­κός ιωνι­κός ναός μετά το Ερέ­χθειο, ενώ ο Ναός της Αθη­νάς Νίκης στην Ακρό­πο­λη είναι πολύ μικρό­τε­ρος σε μέγεθος.

Ο δεύ­τε­ρος ναός, που είναι διπλά­σιος σε μέγε­θος από τον ιωνι­κό, ανα­κα­λύ­φθη­κε στις ανα­σκα­φές που έγι­ναν στην περιο­χή μετα­ξύ 2010 και 2015. Συγκε­κρι­μέ­να, απο­κα­λύ­φθη­κε στο ΝΑ τμή­μα του οικο­πέ­δου όρυγ­μα θεμε­λί­ω­σης ναού κλα­σι­κών χρό­νων, καθώς και κινη­τά ευρή­μα­τα, μετα­ξύ των οποί­ων τέσ­σε­ρα τμή­μα­τα ανα­θη­μα­τι­κών ανα­γλύ­φων, τα δύο από τα οποία σώζουν παρά­στα­ση καθή­με­νου θεού με σκή­πτρο που ταυ­τί­ζε­ται με τον Δία Μει­λί­χιο, καθώς και δύο ενε­πί­γρα­φα θραύ­σμα­τα που ανα­φέ­ρο­νται στον Δία Μει­λί­χιο και θραύ­σμα­τα ενε­πί­γρα­φου ανα­θη­μα­τι­κού κιο­νί­σκου αφιε­ρω­μέ­νου στον ίδιο θεό.

Ωστό­σο, αν ο ναός αυτός απο­δί­δε­ται στον Δία είναι υπό συζή­τη­ση καθώς, σύμ­φω­να με τον κ. Κορ­ρέ, υπάρ­χει μεγά­λη πιθα­νό­τη­τα να ήταν αφιε­ρω­μέ­νος στην Άρτε­μη (λόγω ύπαρ­ξης αδύ­του και άλλων χαρα­κτη­ρι­στι­κών). Επί­σης, είναι πολύ πιθα­νόν να υπήρ­χαν πολύ κοντά κι άλλοι ναοί, γεγο­νός εύλο­γο, όπως σημεί­ω­σε ο καθη­γη­τής, για­τί στην περιο­χή βρι­σκό­ταν η πηγή Καλ­λι­ρόη, η οποία προ­σήλ­κυ­σε τους πρώ­τους Αθη­ναί­ους να εγκα­τα­στα­θούν εκεί, πριν μετα­φερ­θούν στην Ακρό­πο­λη, όπως υπαι­νίσ­σε­ται ο Θου­κυ­δί­δης. Γι’ αυτό και οι Αθη­ναί­οι, λόγω αυτής της ανά­μνη­σης, δια­τη­ρού­σαν τα ιερά στο άστυ, αλλά και στην παρι­λίσ­σια περιο­χή γύρω από την Καλλιρόη.

Πηγή http://www.news.gr

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -