Η Airbnb αλλάζει την Αθήνα

Παρελ­θόν απο­τε­λεί πλέ­ον η μικρή κινη­τι­κό­τη­τα όσον αφο­ρά την κατοι­κία, η οποία είχε κατα­γρα­φεί στην «καρ­διά» της πόλης λόγω κρί­σης, παρα­τε­τα­μέ­νης παρα­μο­νής των νέων στο πατρι­κό και οικο­δο­μι­κής στα­σι­μό­τη­τας. Και όχι εξαι­τί­ας κοι­νω­νι­κών μετα­κι­νή­σε­ων προς το κέντρο. Στην ελλη­νι­κή πρω­τεύ­ου­σα, αν και με χαμη­λό ρυθ­μό, συνε­χί­ζε­ται η διαρ­ροή των μέσων και ανώ­τε­ρων κοι­νω­νι­κών στρω­μά­των προς τα προ­ά­στια, ενώ παρα­μέ­νει ασθε­νής η τάση επι­στρο­φής στο κέντρο, όπου μετα­ξύ των νέων κατοί­κων περισ­σό­τε­ροι είναι οι μετα­νά­στες και λιγό­τε­ροι οι γηγε­νείς, νέοι καλ­λι­τέ­χνες επι­στή­μο­νες, οι οποί­οι έτσι κι αλλιώς προ­τι­μούν κυρί­ως Πλά­κα, Κολω­νά­κι, Εξάρ­χεια (Μαλού­τας, 2018).

Η πυρε­τι­κή αγο­ρά και ανα­καί­νι­ση δια­με­ρι­σμά­των, που αντί­θε­τα εκτο­πί­ζει κατοί­κους των περιο­χών, προ­ο­ρί­ζε­ται απο­κλει­στι­κά για τους του­ρί­στες. Σπί­τια σε ιστο­ρι­κό κέντρο, Κου­κά­κι, Μετα­ξουρ­γείο, Πετρά­λω­να, Ακα­δη­μία Πλά­τω­νος, Γκά­ζι, Κερα­μει­κό, Βοτα­νι­κό, Ψυρ­ρή, Εξάρ­χεια, Νεά­πο­λη, Αμπε­λο­κή­πους, συντη­ρού­νται, καλ­λω­πί­ζο­νται. Τμή­μα­τα της πόλης ευπρε­πί­ζο­νται αλλά περιο­χές υψη­λής ζήτη­σης δεν υπο­δέ­χο­νται νέους κατοί­κους, τουριστικοποιούνται.

H αλμα­τώ­δης ανά­πτυ­ξη της βρα­χυ­χρό­νιας μίσθω­σης εις βάρος της μακρο­χρό­νιας προ­κά­λε­σε εκτί­να­ξη των ενοι­κί­ων από 15% έως και 30% στις γει­το­νιές υψη­λής ζήτη­σης. Περισ­σό­τε­ρα από 15.000 ακί­νη­τα δια­τί­θε­νται για βρα­χυ­χρό­νια μίσθω­ση στην Αττι­κή, 12.000 στην πρω­τεύ­ου­σα, 1.200 στο ιστο­ρι­κό κέντρο.

«Είναι ένα φαι­νό­με­νο που παρα­τη­ρεί­ται όχι μόνο στην Ελλά­δα. Η ανά­πτυ­ξή του έχει προη­γη­θεί στην Ισπα­νία και στην Πορ­το­γα­λία και οι επι­πτώ­σεις είναι τόσο θετι­κές όσο και αρνη­τι­κές», λέει ο κ. Θωμάς Μαλού­τας, καθη­γη­τής Κοι­νω­νι­κής Γεω­γρα­φί­ας στο Χαρο­κό­πειο Πανε­πι­στή­μιο και συγ­γρα­φέ­ας του βιβλί­ου «Η κοι­νω­νι­κή γεω­γρα­φία της Αθή­νας» (Αλε­ξάν­δρεια, 2018). «Αφε­νός συμ­βάλ­λει στην οικο­νο­μι­κή και του­ρι­στι­κή ανά­πτυ­ξη, καθώς με ένα σημα­ντι­κό από­θε­μα ενοι­κια­ζό­με­νων κατοι­κιών μπο­ρεί η Αθή­να να φιλο­ξε­νή­σει πολύ περισ­σό­τε­ρους από όσους μπο­ρούν να δεχθούν τα ξενο­δο­χεία. Αφε­τέ­ρου, αυτό το κτι­ρια­κό από­θε­μα, που στρέ­φε­ται στους του­ρί­στες, αφαι­ρεί­ται από το από­θε­μα της κλα­σι­κά ενοι­κια­ζό­με­νης κατοι­κί­ας, μειώ­νε­ται η προ­σφο­ρά της και αυξά­νο­νται τα ενοί­κια. Είναι μια σοβα­ρή αρνη­τι­κή επί­πτω­ση, που δεν αντι­με­τω­πί­ζε­ται πολι­τι­κά, για την ώρα ενδια­φέ­ρει μόνο η οικο­νο­μι­κή παρα­βα­τι­κό­τη­τα, ο εντο­πι­σμός όσων ιδιο­κτη­τών φορο­δια­φεύ­γουν. Που είναι σωστό, αλλά δεν αρκεί», σημειώ­νει ο ίδιος.

«Η βρα­χυ­χρό­νια μίσθω­ση απο­τε­λεί την κερ­κό­πορ­τα μέσω της οποί­ας αλλά­ζουν ορι­σμέ­νες ισορ­ρο­πί­ες στην αγο­ρά κατοι­κί­ας της Αθή­νας», εξη­γεί ο κ. Μαλού­τας και συνε­χί­ζει: «Συν­δέ­ε­ται με το φαι­νό­με­νο του gentrification, του λεγό­με­νου εξευ­γε­νι­σμού. Υπο­βαθ­μι­σμέ­νες περιο­χές κοντά στο κέντρο των πόλε­ων που στέ­γα­ζαν πλη­θυ­σμούς με χαμη­λό εισό­δη­μα, κατά τη μετα­βιο­μη­χα­νι­κή ανά­πτυ­ξη των περισ­σό­τε­ρων μητρο­πό­λε­ων, με την αγο­ρά και ανα­καί­νι­ση κατοι­κιών και κατα­στη­μά­των, άρχι­σαν να ανα­βαθ­μί­ζο­νται και οι πλη­θυ­σμοί που ζού­σαν παρα­δο­σια­κά εκεί να εκτο­πί­ζο­νται. Ο εξευ­γε­νι­σμός απο­τε­λεί αντι­κεί­με­νο μελέ­της στο Λον­δί­νο και τη Νέα Υόρ­κη από τη δεκα­ε­τία του ’60. Το ’70, το ’80, το ’90 διευ­ρύν­θη­κε ακό­μη περισ­σό­τε­ρο και σήμε­ρα συνα­ντά­ται σε πολ­λές πόλεις του κόσμου.

Στην Αθή­να, εμπό­διο σε μια τέτοια δια­δι­κα­σία στά­θη­κε η πολυ­κα­τοι­κία της αντι­πα­ρο­χής, όπου ανα­πτύ­χθη­κε μια δια­τα­ξι­κή συγκα­τοί­κη­ση στους επά­νω ορό­φους κατοι­κούν μεσαία και υψη­λά εισο­δη­μα­τι­κά στρώ­μα­τα και όσο κατε­βαί­νεις προς τα ισό­γεια και τα υπό­γεια έχεις νοι­κο­κυ­ριά χαμη­λό­τε­ρου κοι­νω­νι­κού στά­τους και μετα­νά­στες. Οι δικοί μας μετα­νά­στες δεν πήγαν όπως στη Γαλ­λία στις εργα­του­πό­λεις γύρω από το Παρί­σι για­τί δεν είχα­με μεγά­λα εργα­τι­κά συγκρο­τή­μα­τα, ήρθαν στο φθη­νά μικρά δια­με­ρί­σμα­τα στις πολυ­κα­τοι­κί­ες της αντι­πα­ρο­χής και έτσι σε πολ­λές γει­το­νιές της Αθή­νας δημιουρ­γή­θη­κε ένας μει­κτός πλη­θυ­σμός, που παρου­σί­α­ζε κάποια στα­θε­ρό­τη­τα. Δηλα­δή επά­νω παρέ­μει­ναν εκεί­νοι που δεν θέλη­σαν να πάνε στα προ­ά­στια, ή που όταν θέλη­σαν ήταν πια αργά διό­τι οι τιμές είχαν εκτι­να­χθεί. Ή οι ηλι­κιω­μέ­νοι, που δεν μετα­κι­νού­νται εύκολα.

Αυτήν λοι­πόν τη στα­θε­ρό­τη­τα της δια­τα­ξι­κής συγκα­τοί­κη­σης έρχε­ται να ταρά­ξει η βρα­χυ­χρό­νια μίσθω­ση. Μέχρι πρό­σφα­τα κανέ­νας εξευ­γε­νι­στής εισβο­λέ­ας δεν θα πήγαι­νε να αγο­ρά­σει 3–4 ημι­υ­πό­γεια στη Δρο­σο­πού­λου, να τα ενώ­σει και να μεί­νει εκεί. Σήμε­ρα εύκο­λα μπο­ρείς να ανα­και­νί­σεις ένα δια­μέ­ρι­σμα χωρίς θέα, αλλά δίπλα στα μέσα συγκοι­νω­νί­ας ή τα αξιο­θέ­α­τα, και να το νοι­κιά­σεις σε καλή τιμή για λίγες ημέ­ρες σε έναν μεσο­α­στό του­ρί­στα. Με τη φρε­νή­ρη ανά­πτυ­ξη της βρα­χυ­χρό­νιας μίσθω­σης, πιέ­ζο­νται πολύ τα χαμη­λά κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα που είχαν βρει απο­κού­μπι σε αυτά τα δια­με­ρί­σμα­τα και δεν έχουν εναλ­λα­κτι­κή λύση. Διό­τι αν εκτο­πι­στεί από εκεί αυτός ο κόσμος, πού θα πάει; Θα μεί­νει χωρίς στέ­γη; Είναι ένα σοβα­ρό ερώ­τη­μα. Χρειά­ζο­νται πολι­τι­κές ρύθ­μι­σης του φαι­νο­μέ­νου και εξι­σορ­ρό­πη­σης των θετι­κών και αρνη­τι­κών επι­πτώ­σε­ων», κατα­λή­γει ο κ. Μαλούτας.

Η «ορο­φή»

Επι­πλέ­ον «η τάση αυτή ενθαρ­ρύ­νει και γηγε­νείς μεσο­α­στούς να μετα­κι­νη­θούν σε άλλο­τε υπο­βαθ­μι­σμέ­νες περιο­χές, και πλέ­ον της μόδας, που έχουν έρθει κοντά στα δικά τους γού­στα, με μια επί­φα­ση πολυ­πο­λι­τι­σμι­κό­τη­τας, ζωντά­νιας και πολυ­χρω­μί­ας», λέει ο κ. Μαλού­τας, προ­σθέ­το­ντας ότι η βρα­χυ­χρό­νια μίσθω­ση κάποια στιγ­μή θα αγγί­ξει «ορο­φή» και θα σημειώ­σει κάμ­ψη, όπως συνέ­βη με άλλες εκφάν­σεις της οικο­νο­μί­ας δια­μοι­ρα­σμού, καθώς «είναι πολ­λοί αυτοί που συμ­με­τέ­χο­ντας με τα ακί­νη­τά τους αυξά­νουν την προ­σφο­ρά, ενώ η ζήτη­ση δεν είναι απε­ριό­ρι­στη ούτε θα αυξά­νε­ται συνεχώς».

Οι πιέ­σεις στις γει­το­νιές όπου ζουν μετανάστες

Το ερώ­τη­μα τι επί­πτω­ση θα έχει στους μετα­νά­στες η «του­ρι­στι­κο­ποί­η­ση» του κέντρου, όπου κατοι­κεί μεγά­λο ποσο­στό μετα­να­στών, θέτει ο Γιώρ­γος Καν­δύ­λης, ερευ­νη­τής στο Εθνι­κό Κέντρο Κοι­νω­νι­κών Ερευ­νών. Μπο­ρεί, όπως σημειώ­νει, η ανα­καί­νι­ση των δια­με­ρι­σμά­των, τα οποία συχνά εκμε­ταλ­λεύ­ο­νται ιδιο­κτή­τες εκτός κέντρου, να έχει μια θετι­κή επί­πτω­ση στην κατά­στα­ση του κτι­ρια­κού απο­θέ­μα­τος και του οικι­στι­κού ιστού, αλλά «δεν απο­τε­λεί επι­στρο­φή κατοί­κων στο κέντρο» και κυρί­ως, όπως προ­α­να­φέρ­θη­κε, εκτο­πί­ζει ασθε­νέ­στε­ρα στρώ­μα­τα, γηγε­νών και μεταναστών.

Το 30% των κατοίκων

Οι πυκνό­τη­τες των μετα­να­στών δεν έχουν μετα­βλη­θεί σημα­ντι­κά τα τελευ­ταία χρό­νια – οι νεο­α­φι­χθέ­ντες δεν ξεπέ­ρα­σαν όσους έφυ­γαν κατά τη διάρ­κεια της κρί­σης. Οι μετα­νά­στες απο­τε­λούν περί­που το 30% των κατοί­κων στις περιο­χές των υψη­λό­τε­ρων συγκε­ντρώ­σε­ων μετα­να­στών (Πατη­σί­ων, Αχαρ­νών, 6ο Δημο­τι­κό Δια­μέ­ρι­σμα), ενώ συνο­λι­κά στον Δήμο Αθη­ναί­ων αγγί­ζουν το 20%, εξη­γεί ο κ. Καν­δύ­λης. Ενα τμή­μα τους θα δεχθεί ισχυ­ρές πιέ­σεις από την επέ­κτα­ση της βρα­χυ­χρό­νιας μίσθωσης.

«Οι μετα­νά­στες στην Ελλά­δα δεν συγκρό­τη­σαν ποτέ γκέ­το – μια περιο­χή η οποία κατοι­κεί­ται σχε­δόν απο­κλει­στι­κά από μια εθνο­τι­κή ομά­δα. Οι συγκε­ντρώ­σεις τους στην πρω­τεύ­ου­σα, ακό­μη κι όταν είναι πυκνές –όπως στον άξο­να της Αχαρ­νών–, χαρα­κτη­ρί­ζο­νται από μια πολυ­χρω­μία ανθρώ­πων και συνυ­πάρ­χουν με γηγε­νή νοι­κο­κυ­ριά, τα οποία πλειο­ψη­φούν. Τα προ­βλή­μα­τα καχυ­πο­ψί­ας και ρατσι­σμού που έχουν κατα­γρα­φεί τα προη­γού­με­να χρό­νια δεν οφεί­λο­νται στην ύπαρ­ξη γκέ­το αλλά στη συγκα­τοί­κη­ση», λέει ο κ. Καν­δύ­λης και συνε­χί­ζει. «Παρ’ όλα αυτά η συνο­λι­κή εικό­να είναι μια εικό­να έντα­ξης, όχι γκε­το­ποί­η­σης. Σε γκέ­το θα μπο­ρού­σαν να εξε­λι­χθούν τα κέντρα φιλο­ξε­νί­ας τύπου στρα­το­πέ­δου, όπως στον Ελαιώ­να, στο Σχι­στό, στον Σκα­ρα­μα­γκά. Προ­τι­μό­τε­ρη είναι η πολι­τι­κή ενοι­κί­α­σης δια­με­ρι­σμά­των, που τους εντάσ­σει στην κανο­νι­κή ζωή της πόλης». Θα πλη­γεί από την Airbnb;

Σηκώ­νουν «τεί­χη» οι δημο­φι­λείς προ­ο­ρι­σμοί του κόσμου

Πηγή http://www.kathimerini.gr

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -