Δέκα απαντήσεις για τη χαλαζόπτωση από το meteo

Το χαλά­ζι που έπε­σε στην Αθή­να τη Δευ­τέ­ρα, εν μέσω άνοι­ξης, ξάφ­νια­σε τους κατοί­κους της πρω­τεύ­ου­σας και έκα­νε πολ­λούς να ανα­ρω­τη­θούν για­τί συνέ­βη κάτι τέτοιο. Η μετε­ω­ρο­λο­γι­κή υπη­ρε­σία meteo του Εθνι­κού Αστε­ρο­σκο­πεί­ου Αθη­νών έδω­σε στη δημο­σιό­τη­τα δέκα ερω­τή­σεις και απα­ντή­σεις που λύνουν κάθε απορία.

Το μεγα­λύ­τε­ρο χαλά­ζι που έχει παρα­τη­ρη­θεί στη χώρα μας του­λά­χι­στον τα τελευ­ταία 30 χρό­νια, είχε διά­με­τρο έως 8 εκα­το­στών και έπε­σε στις 10 Ιου­νί­ου 2013, όταν πολύ ισχυ­ρές καται­γί­δες έπλη­ξαν περιο­χές της Ημα­θί­ας και της Πιε­ρί­ας. Διε­θνώς έχει παρα­τη­ρη­θεί χαλά­ζι που φθά­νει και τα 23 εκατοστά!

1. Ποια νέφη δημιουρ­γούν το χαλάζι;

Μόνο οι σωρειτομελανίες/cumulonimbus (νέφη που προ­κα­λούν καται­γί­δες) είναι ικα­νοί να δημιουρ­γή­σουν χαλά­ζι. Σχε­δόν όλες οι καται­γί­δες παρά­γουν χαλά­ζι σε κάποιο στά­διο της ανά­πτυ­ξής τους, αλλά λίγες φορές οι χαλα­ζό­κοκ­κοι κατα­φέρ­νουν να φτά­σουν στο έδα­φος και να εκδη­λω­θεί το φαι­νό­με­νο της χαλαζόπτωσης.

2. Πώς δημιουρ­γεί­ται το χαλάζι;

Η δημιουρ­γία και ανά­πτυ­ξη των χαλα­ζό­κοκ­κων σε έναν σωρει­το­με­λα­νία εξαρ­τά­ται από μια πολύ­πλο­κη αλλη­λε­πί­δρα­ση μετα­ξύ της κατα­κό­ρυ­φης ροής θερ­μού και υγρού αέρα με μικρο­σω­μα­τί­δια (που ονο­μά­ζο­νται πυρή­νες συμπύ­κνω­σης) πάνω στα οποία προ­σκολ­λώ­νται αρχι­κά μικρο­σκο­πι­κοί παγο­κρύ­σταλ­λοι. Οι παγο­κρύ­σταλ­λοι μεγα­λώ­νουν σε μέγε­θος συλ­λέ­γο­ντας νερό από τις γει­το­νι­κές στα­γό­νες ή από το νερό σε υπέρ­τη­ξη, δηλα­δή το νερό που βρί­σκε­ται σε αρνη­τι­κή θερ­μο­κρα­σία ακό­μη και στους μεί­ον 40 βαθ­μούς Κελ­σί­ου, το οποίο παγώ­νει ακα­ριαία πάνω στην επι­φά­νεια του πάγου. Σε αυτή τη φάση έχου­με τη δημιουρ­γία των χαλα­ζό­κοκ­κων που λόγω του βάρους τους πέφτουν προς τη βάση του νέφους μεγα­λώ­νο­ντας συνε­χώς σε μέγε­θος με σφαι­ρι­κό σχήμα.

3. Σε τι δια­φέ­ρει το μικρό από το μεγά­λο χαλάζι;

Για τη δημιουρ­γία μεγά­λου χαλα­ζιού (πάνω από 2 εκα­το­στά διά­με­τρο), εκτός από την έντο­νη αστά­θεια στην ατμό­σφαι­ρα, χρειά­ζε­ται επι­πλέ­ον μεγά­λη δια­φο­ρά ταχύ­τη­τας του ανέ­μου καθ’ ύψος, έτσι ώστε ο στρο­βι­λι­σμός των αέριων μαζών εντός του νέφους να οδη­γή­σει τον χαλα­ζό­κοκ­κο σε πολ­λα­πλές δια­δρο­μές ορι­ζό­ντια και κατα­κό­ρυ­φα, συλ­λέ­γο­ντας περισ­σό­τε­ρο νερό και αυξά­νο­ντάς το σε μέγε­θος. Με αυτόν τον τρό­πο πολ­λές φορές το χαλά­ζι χάνει το σφαι­ρι­κό του σχή­μα και απο­κτά μυτε­ρές προ­ε­ξο­χές. Ανά­λο­γα με το μέγε­θος, τα «δαχτυ­λί­δια πάγου» και τις προ­ε­ξο­χές ενός χαλα­ζό­κοκ­κου, μπο­ρού­με να εκτι­μή­σου­με πόση ώρα ταξί­δε­ψε μέσα σε ένα καται­γι­δο­φό­ρο νέφος. Το μικρού μεγέ­θους χαλά­ζι, όπως αυτό που έπλη­ξε αρκε­τές περιο­χές της Αττι­κής τη Δευ­τέ­ρα 15 Απρι­λί­ου, δημιουρ­γεί­ται επί­σης σε περιο­χές με έντο­νη αστά­θεια, αλλά όταν οι άνε­μοι καθ’ ύψος είναι ασθε­νείς και υπάρ­χουν ξηρές και ψυχρές αέριες μάζες σε χαμη­λά στρώ­μα­τα της τρο­πό­σφαι­ρας (περί­που σε δύο χιλιό­με­τρα ύψος).

4. Σε τι μέγε­θος μπο­ρεί να φτά­σει το χαλάζι;

Συνή­θως το χαλά­ζι που φτά­νει στο έδα­φος, δεν ξεπερ­νά σε διά­με­τρο το ένα εκα­το­στό, αλλά μπο­ρεί να φτά­σει ακό­μη και τα 23 εκα­το­στά. Πολύ μεγά­λο χαλά­ζι παρα­τη­ρεί­ται κάθε χρό­νο σε περιο­χές της ΒΑ Ινδί­ας και του Μπα­γκλα­ντές, στη Νότια Κίνα, στις ΗΠΑ και στη Λατι­νι­κή Αμερική.

5. Πότε έχου­με χαλα­ζο­πτώ­σεις στην Ελλάδα;

Στη ηπει­ρω­τι­κή Ελλά­δα οι χαλα­ζο­πτώ­σεις με μικρό μέγε­θος χαλα­ζό­κοκ­κων (κάτω των δύο εκα­το­στών), αλλά σε μεγά­λες ποσό­τη­τες, παρα­τη­ρού­νται κυρί­ως τον Απρί­λιο και το πρώ­το μισό του Μαΐ­ου, όταν η αστά­θεια στην ατμό­σφαι­ρα είναι ισχυ­ρή, αλλά πολ­λές φορές ψυχρές αέριες μάζες παρα­μέ­νουν κοντά στο έδα­φος. Ενώ το μεγά­λο χαλά­ζι (άνω των δύο εκα­το­στών) παρα­τη­ρεί­ται την περί­ο­δο μετα­ξύ Μαΐ­ου και στο πρώ­το μισό του Ιου­νί­ου. Αντί­θε­τα στα νησιά του Ιονί­ου και του Αιγαί­ου οι χαλα­ζο­πτώ­σεις είναι πιο συχνές το φθι­νό­πω­ρο και λιγό­τε­ρο τους χει­με­ρι­νούς μήνες, όταν η αστά­θεια περιο­ρί­ζε­ται πάνω από τη θάλασσα.

6. Πού έχει παρα­τη­ρη­θεί το μεγα­λύ­τε­ρο χαλά­ζι στην Ελλάδα;

Σχε­δόν κάθε χρό­νο παρα­τη­ρού­με στη χώρα μας χαλά­ζι δια­μέ­τρου δύο έως τριών εκα­το­στών, όμως στις 10 Ιου­νί­ου 2013 πολύ ισχυ­ρές καται­γί­δες έπλη­ξαν περιο­χές της Ημα­θί­ας και της Πιε­ρί­ας με χαλά­ζι δια­μέ­τρου έως και οκτώ εκα­το­στών. Είναι το μεγα­λύ­τε­ρο χαλά­ζι που γνω­ρί­ζου­με να έχει παρα­τη­ρη­θεί στη χώρα μας του­λά­χι­στον τα τελευ­ταία 30 χρό­νια. Από ανα­φο­ρά του Τύπου γνω­ρί­ζου­με ότι στις 15 Ιου­νί­ου 1956 στο χωριό Λοξά­δα Καρ­δί­τσας 46 κάτοι­κοι τραυ­μα­τί­στη­καν και δεκά­δες οικό­σι­τα ζώα σκο­τώ­θη­καν από πρω­το­φα­νή χαλαζόπτωση.

Το μέγε­θος του χαλα­ζιού μπο­ρεί να κατα­γρα­φεί μόνο με χαλα­ζό­με­τρα, απλές κατα­σκευ­ές από πορώ­δη υλι­κά, πάνω στα οποία οι χαλα­ζό­κοκ­κοι αφή­νουν το απο­τύ­πω­μά τους. Επί­σης μέσω ανά­λυ­σης δεδο­μέ­νων από ραντάρ και­ρού μπο­ρού­με να εκτι­μή­σου­με το μέγε­θος του χαλα­ζιού, αλλά με μικρή ακρί­βεια. Στο Εθνι­κό Αστε­ρο­σκο­πείο Αθη­νών πρό­σφα­τα ξεκι­νή­σα­με τη χρή­ση τεχνι­κών τηλε­πι­σκό­πη­σης από δορυ­φό­ρους για να εκτι­μή­σου­με ποιες καται­γί­δες είναι ικα­νές να παρά­γουν χαλα­ζο­πτώ­σεις με ενθαρ­ρυ­ντι­κά αποτελέσματα.

8. Γίνε­ται πρό­γνω­ση χαλαζοπτώσεων;

Η πρό­γνω­ση της χαλα­ζό­πτω­σης απο­τε­λεί ακό­μη μεγά­λη πρό­κλη­ση για την Μετε­ω­ρο­λο­γία, καθώς δεν μπο­ρού­με να γνω­ρί­ζου­με ακρι­βώς τις συν­θή­κες που το δημιουρ­γούν σε κάθε σημείο της ατμό­σφαι­ρας. Στο meteo.gr χρη­σι­μο­ποιού­με αλγό­ριθ­μους που εκτι­μούν την εκδή­λω­ση χαλα­ζό­πτω­σης και το μέγε­θος του χαλα­ζιού από προ­γνω­στι­κά δεδο­μέ­να αριθ­μη­τι­κών μοντέλων.

9. Τι προ­βλή­μα­τα προ­κα­λεί το χαλάζι;

Το προ­φα­νές πρό­βλη­μα μιας χαλα­ζό­πτω­σης είναι η οικο­νο­μι­κή ζημία της αγρο­τι­κής παρα­γω­γής λόγω κατα­στρο­φής καλ­λιερ­γειών. Το χαλά­ζι απο­τε­λεί ίσως τον χει­ρό­τε­ρο εχθρό των αγρο­τών ειδι­κά για­τί εκδη­λώ­νε­ται την άνοι­ξη που οι καλ­λιέρ­γειες βρί­σκο­νται σε ώρι­μο στά­διο. ‘Αλλα προ­βλή­μα­τα που προ­κα­λούν, είναι οι υλι­κές ζημιές σε οικί­ες και οχή­μα­τα, με τις απο­ζη­μιώ­σεις ασφα­λι­στι­κών εται­ρειών να αυξά­νο­νται κάθε χρό­νο. Επι­προ­σθέ­τως, το μικρού μεγέ­θους χαλά­ζι προ­κα­λεί μεγα­λύ­τε­ρη ολι­σθη­ρό­τη­τα στο οδό­στρω­μα από το χιό­νι, γι’ αυτό και είναι συχνά τα τρο­χαία ατυ­χή­μα­τα, ιδιαί­τε­ρα στην Εγνα­τία Οδό όπου οι οδη­γοί που εξέρ­χο­νται από τις σήραγ­γες δεν προ­λα­βαί­νουν να αντι­δρά­σουν στο οδό­στρω­μα καλυμ­μέ­νο με χαλάζι.

10. Γίνε­ται απο­τρο­πή χαλαζοπτώσεων;

Ο Οργα­νι­σμός Ελλη­νι­κών Γεωρ­γι­κών Ασφα­λί­σε­ων (ΕΛΓΑ) εφαρ­μό­ζει από το 1981 το Εθνι­κό Πρό­γραμ­μα Χαλα­ζι­κής Προ­στα­σί­ας. Το Κέντρο Μετε­ω­ρο­λο­γι­κών Εφαρ­μο­γών (ΚΕΜΕ) στο αερο­δρό­μιο «Μακε­δο­νία» ανα­λαμ­βά­νει την επι­χει­ρη­σια­κή λει­τουρ­γία του προ­γράμ­μα­τος που απο­τε­λεί­ται από δίκτυο χαλα­ζό­με­τρων στη Μακε­δο­νία, την επι­τή­ρη­ση των και­ρι­κών συν­θη­κών στην Κεντρι­κή και Βόρεια Ελλά­δα με ραντάρ και­ρού και αερο­σκά­φη για τη σπο­ρά των καται­γι­δο­φό­ρων νεφών με ιωδιού­χο άργυ­ρο. Η σπο­ρά των νεφών επι­διώ­κει τη μεί­ω­ση του μεγέ­θους των χαλα­ζό­κοκ­κων, καθώς περισ­σό­τε­ροι τεχνη­τοί πυρή­νες συμπύ­κνω­σης λει­τουρ­γούν αντα­γω­νι­στι­κά προς τους φυσι­κούς, κάτι που σημαί­νει ότι το δια­θέ­σι­μο νερό κατα­νέ­με­ται σε περισ­σό­τε­ρους χαλαζόκοκκους.

Πηγή www.tanea.gr

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -