«Η εργαλειακή διαχείριση της γνώσης στο διαδίκτυο»

«Από την κοι­νω­νία της πλη­ρο­φο­ρί­ας στην κοι­νω­νία της γνώσης»
«η εργα­λεια­κή δια­χεί­ρι­ση της γνώ­σης είναι η μεθο­δο­λο­γία που την κάνει ενερ­γη­τι­κό κεφάλαιο»

του Βασί­λη Τακτικού

Το δια­δί­κτυο είναι ο χώρος όπου πλέ­ον μπο­ρεί να γίνει απε­ριό­ρι­στη άντλη­ση γνώσης,
αυτό όμως δεν σημαί­νει ότι μπο­ρεί να αντλεί κανείς οτι­δή­πο­τε χωρίς σκέ­ψη και
επε­ξερ­γα­σία.
Υπάρ­χουν πάρα πολ­λές ανα­φο­ρές και δημο­σιεύ­σεις, συγ­γρά­μα­τα και πραγ­μα­τεί­ες για
τη δια­χεί­ρι­ση της γνώ­σης – της πληροφορίας.
Ας δού­με πώς μπο­ρεί ν’ αντλή­σει και να συν­θέ­σει κανείς γνώ­ση από το διαδίκτυο.
Πώς μπο­ρεί να αξιο­ποι­η­θεί για έναν η περισ­σό­τε­ρους σκο­πούς και για απαντήσεις,
επι­λύ­σεις σε προβλήματα.
Επί­σης, ποια δομή θα πρέ­πει να έχει στην παρου­σί­α­σή της προ­κει­μέ­νου να μπο­ρεί να
εντα­χθεί και να είναι δια­κρι­τή σε ευρύ­τε­ρο περι­βάλ­λον για να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί για
σύν­θε­ση, σαν ένας κρί­κος σε αλυ­σί­δα νέας γνώ­σης ή προ­ϊ­ό­ντος – εργαλείου;
Τέλος, πότε είναι καλύ­τε­ρα αξιο­ποι­ή­σι­μη σαν στοι­χείο διά­δο­σης, διά­χυ­σης (φιλι­κή,
κατανοητή)
Ένας τρό­πος είναι να δια­τυ­πώ­νει και να θέτει κανείς τα σωστά ερωτήματα.
Όπως για παρά­δειγ­μα γίνε­ται μέσα από τη δια­δι­κα­σία των Wiki. Αυτό θα
μπο­ρού­σα­με να το ονο­μά­σου­με ακό­μη και «έξυ­πνη δια­χεί­ρι­ση γνώσης».
Ως ένα παρά­δειγ­μα θα μπο­ρού­σα­με να πάρου­με ένα ΦΕΚ από αυτά που περιγράφουν
τις υπη­ρε­σια­κές δια­δι­κα­σί­ες και κανό­νες και να τα δώσου­με σε μορ­φή συχνών
ερω­τή­σε­ων – απα­ντή­σε­ων για να δού­με τη δυνα­τό­τη­τα που έχουν για να λύσουν
απο­ρί­ες στους απο­δέ­κτες, αλλά και την αυξη­μέ­νη απο­δο­χή – διά­δο­ση – διάχυση.
Αυτό θα μπο­ρού­σε να γίνει σε πολ­λούς τομείς που οι πλη­ρο­φο­ρί­ες που δίνουν οι
γρα­φειο­κρα­τι­κές υπη­ρε­σί­ες του δημο­σί­ου είναι δυσπρόσιτες.

Το ενερ­γη­τι­κό και το παθη­τι­κό της γνώσης
Εάν θελή­σου­με να χαρα­κτη­ρί­σου­με τη γνώ­ση με βάση το πόσο χρη­στι­κές είναι οι
πηγές και πόσο απρό­σι­τες από το μέσο χρή­στη θα μπο­ρού­σα­με να δια­χω­ρί­σου­με στο
ενερ­γη­τι­κό και παθη­τι­κό κεφά­λαιο της γνώσης.
Η γνώ­ση που απο­τε­λεί παθη­τι­κό για έναν οργα­νι­σμό ή ένα άτο­μο ή μία βάση
δεδο­μέ­νων, απλά καλύ­πτει χώρο στη μνή­μη, αλλά δεν μπο­ρεί να αξιο­ποι­η­θεί σαν
στοι­χείο για να απα­ντή­σει σε ερω­τή­μα­τα και δεν έχει τη μορ­φή που μπο­ρεί να εντα­χθεί σε έναν ευρύ­τε­ρο συν­θε­τι­κό σχη­μα­τι­σμό με λογι­κή δομή, για να απα­ντή­σει σε προ­βλή­μα­τα ανώ­τε­ρης ιεραρ­χί­ας που χρειά­ζο­νται περισ­σό­τε­ρες συν­δυα­σμέ­νες πληροφορίες.
Για να δώσου­με ένα παρά­δειγ­μα, το ψηφιο­ποι­η­μέ­νο αρχεια­κό υλι­κό μίας
βιβλιο­θή­κης, το οποίο δίνε­ται χωρίς δομή, τιτλο­ποί­η­ση, μελέ­τη για μετά­βα­ση από το
πιο γενι­κό ερώ­τη­μα στο πιο ειδι­κό ή αντί­στρο­φα, ή με κάποιο άλλο λογι­κό κριτήριο
ανα­ζή­τη­σης τεί­νει να είναι περισ­σό­τε­ρο παθη­τι­κό παρά ενεργητικό.
Όσο περισ­σό­τε­ρο είναι επε­ξερ­γα­σμέ­νη με λογι­κά κρι­τή­ρια ανα­ζή­τη­σης, τίτλους,
κεφά­λαια, ερω­τή­μα­τα, μπο­ρεί να υπο­διαι­ρε­θεί σε υπο­σύ­νο­λα με βάση κριτήρια
ανα­ζή­τη­σης και να επα­να­συν­θε­θεί με άλλη δομή για να απα­ντη­θούν άλλα πιο
σύν­θε­τα ερω­τή­μα­τα τόσο περισ­σό­τε­ρο τεί­νει να γίνε­ται «ενερ­γη­τι­κό».
Αυτό το ενερ­γη­τι­κό κεφά­λαιο της γνώ­σης είναι το ζητού­με­νο σήμε­ρα από το
δια­δί­κτυο και χρειά­ζε­ται να εργα­στούν πάρα πολ­λές οργα­νώ­σεις, οργα­νι­σμοί και
επι­χει­ρή­σεις για να είναι αξιο­ποι­ή­σι­μο σε όλο το κεφά­λαιο της γνώσης.

Πνευ­μα­τι­κό κεφά­λαιο και δια­χεί­ρι­ση γνώσης
Όταν λέμε ενερ­γη­τι­κό εννο­ού­με «πνευ­μα­τι­κό κεφά­λαιο», το οποίο έχει προστιθέμενη
και δια­χρο­νι­κά αυξα­νό­με­νη αξία σε έναν οργα­νι­σμό και μια επι­χεί­ρη­ση. Αυτό το
πνευ­μα­τι­κό κεφά­λαιο είναι και το μεγα­λύ­τε­ρο συγκρι­τι­κό πλε­ο­νέ­κτη­μα της
ανά­πτυ­ξης σε μια σύγ­χρο­νη κοινωνία.
Σε μια βιο­μη­χα­νι­κή κοι­νω­νία κινη­τή­ριες δυνά­μεις της ανά­πτυ­ξης θεω­ρού­νται αυτές
της παρα­γω­γής και του κέρ­δους μέσα από τη χρή­ση μηχα­νη­μά­των και ενέργειας.
Σε μια μετα­βιο­μη­χα­νι­κή κοι­νω­νία κινη­τή­ριες δυνά­μεις θεω­ρού­νται αυτές της γνώσης
και της πλη­ρο­φο­ρί­ας, καθώς η παρα­γω­γή της γνώ­σης και η επε­ξερ­γα­σία της
πλη­ρο­φο­ρί­ας προ­ω­θούν την οικο­νο­μι­κή ανάπτυξη.
Έτσι, το γνω­στι­κό ενερ­γη­τι­κό (knowledge assets) μιας επι­χεί­ρη­σης είναι και το μόνο
δια­τη­ρή­σι­μο συγκρι­τι­κό πλεονέκτημα.
Λ.χ. το πνευ­μα­τι­κό κεφά­λαιο μίας επι­χεί­ρη­σης (που απο­τι­μά­ται και λογι­στι­κά) θα
μπο­ρού­σε να είναι η ικα­νό­τη­τα με βάση την κατα­γε­γραμ­μέ­νη εμπει­ρία των στελεχών
της ( που συγκε­ντρώ­νε­ται σε βάση δεδο­μέ­νων με στοι­χεία – περι­γρα­φή προβλημάτων
και απα­ντή­σεις) να επι­λύ­ει με τον καλύ­τε­ρο τρό­πο τα προ­βλή­μα­τα των πελα­τών της,
τα εσω­τε­ρι­κά της προ­βλή­μα­τα (λήψη διοι­κη­τι­κών απο­φά­σε­ων) διαχρονικά.
Ο μελ­λο­ντο­λό­γος Αλβιν Τόφλερ είπε κάπο­τε ότι στο μέλ­λον «ο ανα­φαλ­βη­τι­σμός δε
θα μετρά­ται με βάση αυτούς που δεν μπο­ρούν να δια­βά­σουν και να γρά­ψουν, αλλά με
βάση αυτούς που δεν θα μπο­ρούν να μαθαί­νουν και να ξανα­μα­θαί­νουν. Οι
δημο­σιο­γρά­φοι που κάλυ­πταν τα συνέ­δρια των δύο μεγά­λων κομ­μά­των, για
παρά­δειγ­μα, έπρε­πε να γρά­φουν, να στέλ­νουν κεί­με­να στις ιστο­σε­λί­δες των
εφη­με­ρί­δων τους, να τουι­τά­ρουν, να παρα­κο­λου­θούν τα τουιτ των άλλων, να
ετοι­μά­ζουν βίντεο και να γρά­φουν ένα τελι­κό άρθρο για την εφη­με­ρί­δα. ΄Οποιος
θέλει να γίνει σήμε­ρα δημο­σιο­γρά­φος σε μια μεγά­λη εφη­με­ρί­δα, πρέ­πει να εργάζεται
σκλη­ρό­τε­ρα, εξυ­πνό­τε­ρα και να καλ­λιερ­γεί ταχύ­τε­ρα νέες ικανότητες.

Έτσι, το γνω­στι­κό ενερ­γη­τι­κό (knowledge assets) μιας επι­χεί­ρη­σης είναι και το μόνο
δια­τη­ρή­σι­μο συγκρι­τι­κό πλεονέκτημα.
«Διοι­κώ­ντας της γνώση»
Ο όρος «διοί­κη­ση γνώ­σης» χρη­σι­μο­ποιεί­ται – πολ­λές φορές με ασά­φεια – γιανα
περι­γρά­ψει ένα μεγά­λο αριθ­μό επι­χει­ρη­μα­τι­κών πρα­κτι­κών και προ­σεγ­γί­σε­ων που
αφο­ρούν τη δημιουρ­γία, την επε­ξερ­γα­σία και τη διά­χυ­ση γνώ­σης. Πολ­λοί αναλυτές
του μάνα­τζμεντ θεω­ρούν ότι ο όρος αυτό απο­τε­λεί αξύ­μω­ρο, στο βαθ­μό που είναι
εξαι­ρε­τι­κά δύσκο­λη (αν όχι αδύ­να­τη) η εφαρ­μο­γή τεχνι­κών και συστημάτων
διοί­κη­σης σε κάτι που δεν είναι χει­ρο­πια­στό και βρί­σκε­ται κυρί­ως στη γνώ­ση που
έχουν οι άνθρωποι.
Η δια βίου μάθη­ση είναι πλέ­ον το κλει­δί για να εντάσ­σε­ται κανείς στη μεσαία τάξη
και να παρα­μέ­νει εκεί.
Με μία βάση όπου έχουν συστη­μα­το­ποι­η­θεί τα προ­βλή­μα­τα, τα νέα στε­λέ­χη μπορούν
να ανα­τρέ­ξουν για απα­ντή­σεις σε θέμα­τα, οι οποί­ες έχουν προ­κύ­ψει από εμπειρία
παλαιό­τε­ρων στε­λε­χών. Η καμπύ­λη μάθη­σης της εται­ρεί­ας ή του οργανισμού
μετα­το­πί­ζε­ται συνο­λι­κά προς τα πάνω με ένα σύστη­μα δια­χεί­ρι­σης γνώσης.
Οι δύο κατη­γο­ρί­ες που μπο­ρεί να ανή­κει η «γνώ­ση υπό δια­χεί­ρι­ση» είναι:
Παθη­τι­κό = Πλη­ρο­φο­ρί­ες που καλύ­πτουν χώρο σε Η/Υ, δια­δί­κτυο και μνή­μη και δεν
δίνουν κατευ­θύν­σεις για επί­λυ­ση προβλημάτων
Ενερ­γη­τι­κό = Δομη­μέ­νες απα­ντή­σεις – λύσεις σε προβλήματα
Συνε­πώς, η «εργα­λεια­κή δια­χεί­ρι­ση της γνώ­σης είναι η μεθο­δο­λο­γία που την κάνει
ενερ­γη­τι­κό κεφάλαιο»
Η πλη­ρο­φο­ρία, μόνο υπό προ­ϋ­πο­θέ­σεις συνι­στά γνώση.
Η πλη­ρο­φο­ρία ακα­τέρ­γα­στη είναι το προ­ϊ­όν κάποιων άλλων που δεν είναι
απα­ραί­τη­τα χρη­στι­κό για εμάς, για τον καθένα.
Η επε­ξερ­γα­σία και η σύν­θε­ση των πλη­ρο­φο­ριών μπο­ρεί να συνι­στά ένα νέο εργαλείο,
ένα νέο προ­ϊ­όν, το οποίο έχει προ­στι­θέ­με­νη αξία.
Υπό αυτή την έννοια, μια δεξα­με­νή σκέ­ψης, ένας δικτυα­κός κόμ­βος και ένα wiki
θεω­ρεί­ται ένα νέο προ­ϊ­όν. Η δεί­κτης επι­τυ­χί­ας είναι το κατά πόσο απαντάει
απο­τε­λε­σμα­τι­κά σε ερω­τή­μα­τα και δίνει λύσεις.

Δια­δι­κα­σία παρα­γω­γής εργα­λεια­κής γνώσης

Τα στά­δια – επί­πε­δα παρα­γω­γής εργα­λεια­κής γνώ­σης που δεί­χνουν και το βαθμό
εξέ­λι­ξης της προς τη χρη­στι­κό­τη­τα στην επί­λυ­ση προ­βλη­μά­των ή λήψη αποφάσεων
είναι
 Η πρω­το­γε­νής γνώσης
 Δευ­τε­ρο­γε­νής γνώ­ση = μεταποίηση
 Εργα­λεια­κή γνώ­ση = μαθη­σια­κό σύστη­μα, σύν­θε­ση γνώσεων
 Διά­χυ­ση – διά­δο­ση γνώ­σης = Αλληλεπίδραση
Η λογι­κή των wikis αντα­πο­κρί­νε­ται στις παρα­πά­νω διαδικασίες

Πηγές – Άρθρα:

Η γνώ­ση ως αντα­γω­νι­στι­κό πλεονέκτημα
Γρη­γό­ρης Μέν­τζας, Καθη­γη­τής Συστη­μά­των Διοί­κη­σης, ΕΜΠ
http://imu.ntua.gr/Papers/knowledge_management‑n.htm
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ Ε3: Περι­φε­ρεια­κή Τεχνο­λο­γι­κή Πλατ­φόρ­μα­Λο­γι­σμι­κού Γνώ­σης και Τεχνο­λο­γιών Λογισμικού
http://www.certh.gr/dat/F3811C63/file.pdf
KNOWLEDGE MANAGEMENT
http://www.spiral.com.gr/KnowledgeManagement.htm

Συστή­μα­τα δια­χεί­ρι­σης γνώ­σης στην ηλε­κτρο­νι­κή δια­κυ­βέρ­νη­σηΘεό­δω­ρος Οικονόμου∗
http://www.pspa.uoa.gr/fileadmin/pspa.uoa.gr/uploads/Research/EDE/Conferences/SDE_2005/Papers/Economou
_Theodoros.pdf
Συστή­μα­τα Δια­χεί­ρι­σης Περιε­χο­μέ­νου — Eνα Εργα­λείο Δια­χεί­ρι­σης της Εται­ρι­κής Γνώσης
Tου κ. Νικό­λα­ου Α. Πανα­γιώ­του, Λέκτο­ρα ΕΜΠ, Σχο­λή Μηχα­νο­λό­γων Μηχα­νι­κών, Τομέ­ας Βιομηχανικής
Διοί­κη­σης & Επι­χει­ρη­σια­κής Eρευνας
http://www.plant-management.gr/index.php?id=1425

HΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝΩΣΗΣ:http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&ved=0CD0QFjAG&url=http%3A%2F
%2Fwww.cyprusdevelopmentbank.com%2Fmedia%2Fdocuments%2FPUBLICATIONS%2FLEADERSHIPSP
EECH.doc&ei=YRmYUK7mBIiB4gSj04Eg&usg=AFQjCNHeQ1f37bDxnGy_wt7dHhxHmTkybg

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
http://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/13375/2/TrogaidouMsc2008.pdf
Δημιουρ­γία Μνή­μης Οργα­νι­σμού (Organizational Memory) με τη χρή­ση Δια­χεί­ρι­σης Γνώ­σης (Knowledge Management)

Ελευ­θέ­ριος Ιακώ­βου∗, Δημή­τριος Βλά­χος∗∗, Δημή­τριος Ψωινός∗∗∗
http://www.pspa.uoa.gr/fileadmin/pspa.uoa.gr/uploads/Research/EDE/Conferences/SDE_2005/Proposals/Iakovou
_E_Vlahos_D_Psoinos_D.pdf

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -