Ο αναστοχασμός του ΣΥΡΙΖΑ

Υπό την έννοια αυτή, τα στε­λέ­χη της Κεντρο­α­ρι­στε­ράς θα πρέ­πει να νιώ­θουν ιδιαί­τε­ρα κολα­κευ­μέ­να που ένα κόμ­μα που μπού­κα­ρε στην πολι­τι­κή ως ριζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά προ­σπα­θεί τώρα να παρεν­δυ­θεί τη σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία. Πρέ­πει να αισθά­νο­νται καλά για έναν ακό­μη λόγο: δεν είναι λίγο να προ­βι­βά­ζο­νται κάποιοι από «κουί­σλινγκ» σε «παλιό πολι­τι­κό σύστη­μα» (έστω) και κάποιοι άλλοι από «γερ­μα­νο­τσο­λιά­δες» σε «συντρό­φους».

Η μνή­μη στην πολι­τι­κή είναι βρα­χεία και καλά κάνει. Αν κρα­τιό­νταν παλιά γινά­τια θα είχα­με ακό­μη ατό­φιο τον διχα­σμό μετα­ξύ βενι­ζε­λι­κών και βασι­λο­φρό­νων, θα μιλού­σα­με ακό­μη για «μοναρ­χο­φα­σί­στες» και «κομ­μου­νι­στο­συμ­μο­ρί­τες». Η Δημο­κρα­τία θέλει υπερ­βά­σεις και συγκλί­σεις. Η ανα­δρο­μή στο παρελ­θόν πρέ­πει να ανα­ζη­τεί τα αίτια των διχα­σμών, ώστε να μην επα­να­λη­φθούν, και όχι την ανα­βί­ω­σή τους.

Το ερώ­τη­μα δεν είναι αν πρέ­πει να υπάρ­ξει σύγκλι­ση μετα­ξύ ΣΥΡΙΖΑ και Κεντρο­α­ρι­στε­ράς. Η χώρα πρέ­πει κάποια στιγ­μή να απο­κτή­σει εκεί­νη την πολι­τι­κή ωρι­μό­τη­τα που θα αντι­πα­ρα­τί­θε­νται δια­φο­ρε­τι­κές κοι­νω­νι­κές θεω­ρή­σεις με βάση τον δημο­κρα­τι­κό κανό­να. Χρειά­ζε­ται λοι­πόν μια ισχυ­ρή Κεντρο­δε­ξιά και μια ενω­μέ­νη Κεντρο­α­ρι­στε­ρά. Η δημιουρ­γία της τελευ­ταί­ας προ­ϋ­πο­θέ­τει το «ισχυ­ρό προ­ο­δευ­τι­κό μέτω­πο», όπως λένε κάποιοι. Η Κεντρο­α­ρι­στε­ρά πρέ­πει να συζη­τή­σει με τον ΣΥΡΙΖΑ και ας παν στην ευχή τα παλιά. Το θέμα είναι πότε και με ποιους όρους μπο­ρεί να γίνει αυτό.

Αλλα­γή συσχετισμών

Ο πιο­νέ­ρος αυτής της προ­σπά­θειας κ. Νίκος Μπί­στης είχε υπο­νο­ή­σει σε παλιό­τε­ρο άρθρο τους όρους της σύγκλι­σης. «Για­τί δεν μπο­ρού­με και εμείς να πάμε στο πορ­το­γα­λι­κό μοντέ­λο;» ανα­ρω­τιό­ταν πριν από δύο χρό­νια. «Να κάνει αρκε­τά κλικ δεξιά ο ΣΥΡΙΖΑ, κάποια κλικ αρι­στε­ρά η Κεντρο­α­ρι­στε­ρά και να τα βρού­με; Για δύο λόγους: Πρώ­τον, για­τί σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή στρο­φή σημαί­νει πολύ περισ­σό­τε­ρα από μια φωτο­γρα­φία με τους σοσια­λι­στές ηγέ­τες. Σημαί­νει αυτο­κρι­τι­κή για κατα­στρο­φι­κές πολι­τι­κές και ανα­στο­χα­σμό για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Τίπο­τε από αυτά δεν συμ­βαί­νει. Μόνο εμμο­νή στον διχα­στι­κό λόγο. Δεύ­τε­ρον, και βασι­κό, για­τί αυτό το μοντέ­λο προ­ϋ­πο­θέ­τει υπο­χρε­ω­τι­κά ηγε­μο­νία των σοσια­λι­στών. Οπου προ­χώ­ρη­σε, αυτή είναι η βάση εκκί­νη­σης, για­τί εξα­σφα­λί­ζει την αγκύ­ρω­ση στην Ε.Ε. Αρα η αλλα­γή των συσχε­τι­σμών είναι απα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για μια τέτοια ανα­ζή­τη­ση» («Πόσα κλικ αρι­στε­ρά;» «Εθνος», 6.2.1017).

Ανα­στο­χα­σμό για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ δεν είδα­με. Αντι­θέ­τως, αυτό που ακού­με είναι πόσο καλά τα έκα­ναν τότε και πόσο καλά κάνουν σήμε­ρα τα αντί­θε­τα από τότε. Είναι χαρα­κτη­ρι­στι­κό ότι, όπο­τε έρχε­ται η κου­βέ­ντα για τις χου­λι­γκα­νι­κές εκδη­λώ­σεις την περί­ο­δο 2010–2012, τα στε­λέ­χη του ΣΥΡΙΖΑ σχί­ζουν τα ιμά­τιά τους. «Μη συγκρί­νε­τε τους “αγα­να­κτι­σμέ­νους” με τους ακρο­δε­ξιούς χου­λι­γκά­νους», λένε, λες και οι επι­θέ­σεις στους βου­λευ­τές του ΠΑΣΟΚ ήταν (ως αρι­στε­ρές) καθα­για­σμέ­νες, ενώ οι επι­θέ­σεις στους βου­λευ­τές του ΣΥΡΙΖΑ φασι­στι­κές. Δεν γνω­ρί­ζου­με επί­σης αν άλλα­ξαν οι συσχε­τι­σμοί, αν δηλα­δή το σοσια­λι­στι­κό Κίνη­μα Αλλα­γής έγι­νε ηγε­μο­νι­κό στον χώρο της Αρι­στε­ράς, ή αν ο κ. Μπί­στης φλερ­τά­ρει με τον ΣΥΡΙΖΑ για να απο­κτή­σει ηγε­μο­νία στο κόμ­μα το εντός του ΣΥΡΙΖΑ σοσια­λι­στι­κό ρεύ­μα. Το σίγου­ρο είναι πως η εμμο­νή στον διχα­στι­κό λόγο παρα­μέ­νει ατό­φια και, φυσι­κά, δεν περι­μέ­νου­με τον κ. Αλέ­ξη Τσί­πρα να κάνει «αυτο­κρι­τι­κή για κατα­στρο­φι­κές πολι­τι­κές». Η αυτο­κρι­τι­κή είναι ως εξο­μο­λό­γη­ση ανα­κου­φι­στι­κή για όποιον την κάνει, αλλά δεν θα επέ­στρε­φε στον ελλη­νι­κό λαό τα 100 δισ. που έχα­σε στο πρώ­το εξά­μη­νο των κατα­στρο­φι­κών πολι­τι­κών. Κι εξάλ­λου, τι θα μπο­ρού­σε να πει ο πρω­θυ­πουρ­γός; «Συγ­γνώ­μη που έκα­να υπουρ­γό Οικο­νο­μι­κών τον Γιά­νη, αλλά τότε η οικο­νο­μία δεν ήταν το μεγά­λο μου ατού»; Ομως στους μύριους μύδρους που εξα­πο­λύ­ο­νται κατά των λαϊ­κι­στών και της Ακρο­δε­ξιάς θα μπο­ρού­σε να χωρέ­σει και μία αιχ­μή τους τους Ανε­ξάρ­τη­τους Ελλη­νες, που πρε­σβεύ­ουν όλα όσα ψευ­δώς κατα­μαρ­τυ­ρούν τα στε­λέ­χη του ΣΥΡΙΖΑ στη Νέα Δημο­κρα­τία. Να πουν κάτι σαν: «Εντά­ξει, και οι ΑΝΕΛ είχαν ακρο­δε­ξιό άρω­μα, αλλά δεν είχαν και τον ακρο­δε­ξιό Δέν­δια στις τάξεις τους». Αντι­θέ­τως, αυτό που ακό­μη ακού­με από τον πρω­θυ­πουρ­γό είναι την υπε­ρη­φά­νειά του για την ανάρ­μο­στη αυτή πολι­τι­κώς σχέση.

Εμπρα­κτη αυτοκριτική

Για να έχει κάποιο διά­φο­ρο η αυτο­κρι­τι­κή πρέ­πει να γίνει έμπρα­κτη, «για­τί σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή στρο­φή σημαί­νει πολύ περισ­σό­τε­ρα από μια φωτο­γρα­φία με τους σοσια­λι­στές ηγέ­τες», που έλε­γε και ο κ. Μπί­στης. Η σοσιαλ­δη­μο­κρα­τία έχει ως πρό­ταγ­μα τη Δημο­κρα­τία, σε αντί­θε­ση με τους μπολ­σε­βί­κους που τη θυσιά­ζουν για χάρη του σοσια­λι­σμού. Αυτό σημαί­νει κατ’ αρχήν ότι ένα σοσιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό κόμ­μα δεν υπο­στη­ρί­ζει δικτα­το­ρί­σκους της Λατι­νι­κής Αμε­ρι­κής, όπως κάνει τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Μαδού­ρο. Κατά δεύ­τε­ρον, σημαί­νει εμμο­νή στον δημο­κρα­τι­κό κανό­να, στο γράμ­μα και στο πνεύ­μα του. Βλέ­πει κανείς την προ­σή­λω­ση στη Δημο­κρα­τία με όσα θλι­βε­ρά συμ­βαί­νουν αυτόν το και­ρό στη Βου­λή, με τις ψηφο­φο­ρί­ες να επα­να­λαμ­βά­νο­νται για να προ­κύ­ψει το επι­θυ­μη­τό στην κυβέρ­νη­ση απο­τέ­λε­σμα, με τη στρέ­βλω­ση του Κανο­νι­σμού της Βου­λής για να έχου­με αρχη­γούς κοι­νο­βου­λευ­τι­κών ομά­δων χωρίς κοι­νο­βου­λευ­τι­κές ομά­δες; Και άντε οι μπολ­σε­βί­κοι το κάνουν για χάρη του σοσια­λι­σμού. Ετού­τοι εδώ το κάνουν για χάρη του κ. Πάνου Καμ­μέ­νου και για λίγο χρό­νο ακό­μη στην εξουσία.

Είναι ανα­γκαία η στρα­τη­γι­κή ήττα του ΣΥΡΙΖΑ. Οχι για να βγά­λουν κάποιοι το γινά­τι τους επει­δή άκου­σαν τα εξ αμά­ξης από το συγκε­κρι­μέ­νο κόμ­μα, αλλά για­τί δεν μπο­ρεί να γίνει με άλλους όρους η σύγκλι­ση του «ισχυ­ρού προ­ο­δευ­τι­κού μετώ­που», που λένε κάποιοι. Μπο­ρού­με να φαντα­στού­με το αδιέ­ξο­δο, αν αυτοί οι φαντα­σμέ­νοι –πίστευαν ότι μπο­ρούν να εκβιά­σουν την Ευρώ­πη, απει­λώ­ντας να την «τινά­ξουν στον αέρα»– βρε­θούν στο τρα­πέ­ζι με μια ισχνή Κεντρο­α­ρι­στε­ρά και αρχί­σουν να υπα­γο­ρεύ­ουν όρους. Θα θεω­ρή­σουν πως οι πολι­τι­κοί τυχο­διω­κτι­σμοί δεν έχουν συνέ­πειες και, επο­μέ­νως, θα επι­χει­ρή­σουν κι άλλους· αν όχι εις βάρος πια της χώρας αλλά σίγου­ρα εις βάρος της Κεντροαριστεράς.

Αντι­θέ­τως, η αντι­πο­λί­τευ­ση θα τους προ­σφέ­ρει τον ανα­γκαίο χρό­νο για ανα­στο­χα­σμό, που ζητού­σε και ο κ. Μπίστης.

Η κοντή μνή­μη είναι ευερ­γε­τι­κή στην πολι­τι­κή για να απο­φεύ­γο­νται οι διχα­σμοί, αλλά δεν ισχύ­ει το ίδιο και για την αμνη­σία. Οι κατα­στρο­φι­κές πολι­τι­κές, οι αστο­χί­ες, τα παρα­πο­λι­τι­κά παι­γνι­δά­κια που ροκα­νί­ζουν τους θεσμούς, πρέ­πει να τιμω­ρού­νται για­τί έτσι γίνο­νται αντι­κί­νη­τρο για επα­νά­λη­ψή τους. Αν δεν τιμω­ρη­θούν, δεν υπάρ­χει κίνη­τρο για ανα­στο­χα­σμό. Για­τί να ανα­στο­χα­στεί κάποιος αυτά που έκα­νε, όταν απο­δί­δουν εκλο­γι­κώς; Ή, χει­ρό­τε­ρα: ακό­μη κι αν τα ανα­στο­χα­στεί, δεν θα μπει στον πει­ρα­σμό να τα επαναλάβει;