Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα: Περισσότερες οι αμβλώσεις από τις γεννήσεις. Ο ρόλος της αντισύλληψης

του Χαράλαμπου Στέρτσου

Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα από τα σοβαρότερα δημογραφικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής. Η συνεχής μείωση των γεννήσεων, σε συνδυασμό με τον υψηλό αριθμό αμβλώσεων, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί το μέλλον της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Γεν­νή­σεις και αμβλώ­σεις: Η Ζοφε­ρή πραγματικότητα

Σύμ­φω­να με την Ελλη­νι­κή Στα­τι­στι­κή Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), το 2023 κατα­γρά­φη­καν μόλις 71.455 γεν­νή­σεις, σημειώ­νο­ντας μεί­ω­ση 6,1% σε σχέ­ση με το 2022, όπου οι γεν­νή­σεις ήταν 76.095.

Παράλ­λη­λα, εκτι­μά­ται (λόγω έλλει­ψης επί­ση­μων στα­τι­στι­κών δεδο­μέ­νων)  ότι ο ετή­σιος αριθ­μός των αμβλώ­σε­ων στην Ελλά­δα κυμαί­νε­ται μετα­ξύ 100.000 και 150.000, με το 25% αυτών να αφο­ρά κορί­τσια κάτω των 16 ετών. Αυτή η δυσα­να­λο­γία προ­κα­λεί έντο­νο προ­βλη­μα­τι­σμό, καθώς οι εκτρώ­σεις ενδέ­χε­ται να υπερ­βαί­νουν τον αριθ­μό των γεν­νή­σε­ων, επι­δει­νώ­νο­ντας το δημο­γρα­φι­κό ζήτη­μα της χώρας.

Η έλλει­ψη επί­ση­μων στοι­χεί­ων για τις αμβλώ­σεις στην Ελλά­δα υπο­γραμ­μί­ζει την ανά­γκη για βελ­τί­ω­ση της κατα­γρα­φής και της δια­φά­νειας στον τομέα αυτό, προ­κει­μέ­νου να δια­μορ­φω­θούν απο­τε­λε­σμα­τι­κές πολι­τι­κές δημό­σιας υγεί­ας και να υπο­στη­ρι­χθούν οι γυναί­κες στις ανα­πα­ρα­γω­γι­κές τους επιλογές

Η σχέ­ση αντι­σύλ­λη­ψης και αμβλώσεων

Η χρή­ση απο­τε­λε­σμα­τι­κών μεθό­δων αντι­σύλ­λη­ψης είναι καθο­ρι­στι­κή στη μεί­ω­ση των ανε­πι­θύ­μη­των εγκυ­μο­σύ­νων και, κατά συνέ­πεια, των αμβλώ­σε­ων. Ωστό­σο, στην Ελλά­δα η σεξουα­λι­κή δια­παι­δα­γώ­γη­ση παρα­μέ­νει ελλι­πής, με απο­τέ­λε­σμα την ανε­παρ­κή ενη­μέ­ρω­ση των νέων για τις δια­θέ­σι­μες μεθό­δους πρό­λη­ψης. Σύμ­φω­να με διε­θνείς έρευ­νες (WHO, 2023), χώρες που επεν­δύ­ουν στην εκπαί­δευ­ση γύρω από την αντι­σύλ­λη­ψη, όπως οι Σκαν­δι­να­βι­κές χώρες, έχουν μειώ­σει τα ποσο­στά αμβλώ­σε­ων έως και 66%.

Παράλ­λη­λα, μελέ­τες της Διε­θνούς Ομο­σπον­δί­ας Οικο­γε­νεια­κού Προ­γραμ­μα­τι­σμού (IPPF) δεί­χνουν ότι η περιο­ρι­σμέ­νη χρή­ση προ­φυ­λα­κτι­κών και αντι­συλ­λη­πτι­κών χαπιών συμ­βάλ­λει στην αύξη­ση των αμβλώ­σε­ων. Σύμ­φω­να με το Υπουρ­γείο Υγεί­ας (2022), “η αντι­σύλ­λη­ψη πρέ­πει να θεω­ρεί­ται εργα­λείο δια­φύ­λα­ξης της γονι­μό­τη­τας και προ­γραμ­μα­τι­σμού της οικογένειας”.

Ο ρόλος του Χαπιού της Επό­με­νης Ημέρας

Το χάπι της επό­με­νης ημέ­ρας απο­τε­λεί μια επεί­γου­σα μέθο­δο αντι­σύλ­λη­ψης, η οποία όμως δεν πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποιεί­ται ως κύριο μέσο πρό­λη­ψης. Στην Ελλά­δα, η πρό­σβα­ση στο χάπι είναι εύκο­λη, όμως η έλλει­ψη ενη­μέ­ρω­σης οδη­γεί πολ­λές γυναί­κες στη λαν­θα­σμέ­νη χρή­ση του. Μελέ­τες δεί­χνουν ότι στις χώρες όπου το χάπι χρη­σι­μο­ποιεί­ται ορθο­λο­γι­κά, παρα­τη­ρεί­ται μεί­ω­ση των ανε­πι­θύ­μη­των κυή­σε­ων, αλλά μόνο σε συν­δυα­σμό με μακρο­πρό­θε­σμες μεθό­δους αντι­σύλ­λη­ψης (Guttmacher Institute, 2023).

Κοι­νω­νι­κές και οικο­νο­μι­κές επιπτώσεις

Το δημο­γρα­φι­κό πρό­βλη­μα έχει σοβα­ρές επι­πτώ­σεις στην ελλη­νι­κή κοι­νω­νία. Η μεί­ω­ση των γεν­νή­σε­ων και η γήραν­ση του πλη­θυ­σμού επι­βα­ρύ­νουν το ασφα­λι­στι­κό σύστη­μα και περιο­ρί­ζουν την οικο­νο­μι­κή ανά­πτυ­ξη. Σύμ­φω­να με την Έκθε­ση της Δια­ΝΕ­Ο­σις (2024), η Ελλά­δα μπο­ρεί να χάσει πάνω από 1 εκα­τομ­μύ­ριο ενερ­γούς πολί­τες έως το 2050, εάν η τρέ­χου­σα τάση συνε­χι­στεί. Αυτό σημαί­νει αύξη­ση των συντα­ξιο­δο­τι­κών δαπα­νών, μεί­ω­ση του εργα­τι­κού δυνα­μι­κού και συρ­ρί­κνω­ση του παρα­γω­γι­κού ιστού.

Συμπε­ρά­σμα­τα και προτάσεις

Η Ελλά­δα βρί­σκε­ται σε κρί­σι­μο σταυ­ρο­δρό­μι. Η ανα­στρο­φή της καθο­δι­κής πορεί­ας των γεν­νή­σε­ων απαι­τεί συν­δυα­σμέ­νες παρεμβάσεις:

1. Ενί­σχυ­ση της σεξουα­λι­κής δια­παι­δα­γώ­γη­σης στα σχο­λεία, με στό­χο την ενη­μέ­ρω­ση των νέων για τις μεθό­δους αντι­σύλ­λη­ψης και την πρό­λη­ψη ανε­πι­θύ­μη­των εγκυμοσύνων.
2. Ευκο­λό­τε­ρη πρό­σβα­ση σε αντι­συλ­λη­πτι­κά μέσα και προ­γράμ­μα­τα οικο­γε­νεια­κού προ­γραμ­μα­τι­σμού, ιδιαί­τε­ρα στις νεα­ρές ηλικίες.
3. Υπο­στή­ρι­ξη των νέων οικο­γε­νειών μέσω οικο­νο­μι­κών κινή­τρων, φορο­ε­λα­φρύν­σε­ων και βελ­τί­ω­σης της εργα­σια­κής πολι­τι­κής για γονείς.
4. Δημιουρ­γία πολι­τι­κών στή­ρι­ξης της μητρό­τη­τας, με καλύ­τε­ρη κοι­νω­νι­κή πρό­νοια, ευέ­λι­κτες εργα­σια­κές σχέ­σεις και υπο­δο­μές για την παι­δι­κή μέριμνα.

Η κατά­στα­ση απαι­τεί άμε­σες και συντο­νι­σμέ­νες δρά­σεις. Χωρίς τις απα­ραί­τη­τες πολι­τι­κές παρεμ­βά­σεις, η Ελλά­δα κιν­δυ­νεύ­ει να εισέλ­θει σε μια μη ανα­στρέ­ψι­μη δημο­γρα­φι­κή κρί­ση, η οποία θα έχει μακρο­πρό­θε­σμες επι­πτώ­σεις στην κοι­νω­νία και την οικο­νο­μία της χώρας.

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -

- Δια­φή­μι­ση -