Μελίνα Μερκούρη: Σαν σήμερα “έφυγε” η Μελίνα όλων των Ελλήνων

“Η μεγα­λύ­τε­ρου μου έγνοια είναι ότι πεθαί­νου­νε όταν μας λησμο­νούν. Είναι κάτι που απε­χθά­νο­μαι… να μας λησμο­νούν”. Η Μελί­να Μερ­κού­ρη είχε παρα­δε­χθεί σε ανύ­πο­πτο χρό­νο και με αφο­πλι­στι­κή ειλι­κρί­νεια ότι δεν θα ήθε­λε να την ξεχά­σουν αφού πεθάνει.

26 χρό­νια έχουν περά­σει από την ημέ­ρα που έφυ­γε, στις 6 Μαρ­τί­ου του 1994, και όμως δεν υπάρ­χει άνθρω­πος που να μην έχει ακού­σει το όνο­μά της.

Η “Μελί­να” έτσι όπως την απο­κα­λού­σε όλος ο πλα­νή­της, ήταν ηθο­ποιός, διε­θνής σταρ του σινε­μά, αγω­νί­στρια του αντι­δι­κτα­το­ρι­κού αγώ­να, υπουρ­γός πολι­τι­σμού, η θεμε­λιώ­τρια της ιδέ­ας για την επι­στρο­φή των Γλυ­πτών του Παρθενώνα.

 

Μα πάνω από όλα ήταν γυναί­κα — σύμ­βου­λο, μία Ελλη­νί­δα με όλη τη σημα­σία της λέξης που σαγή­νευ­σε τους ανθρώ­πους σε όλα τα μήκη και πλά­τη της Γης.

Τη χαρα­κτή­ρι­σαν «τελευ­ταία Ελλη­νί­δα θεά» και «γυναί­κα – φλό­γα». Όλη της η ζωή ήταν γεμά­τη όνει­ρα, ελπί­δες, αγω­νί­ες και αγώ­νες. Υπήρ­ξε πολύ­μορ­φη προ­σω­πι­κό­τη­τα, με μεγά­λη ευαι­σθη­σία αλλά και εκρη­κτι­κό ταμπε­ρα­μέ­ντο. Όσοι την είχαν γνω­ρί­σει θυμού­νται τη λάμ­ψη της και έχουν να διη­γη­θούν μια μονα­δι­κή ιστο­ρία που να την αφορά.

Ήταν η Μελί­να όλων των Ελλή­νων, αλλά και η Μελί­να των ξένων. Το 2020 μάλι­στα είναι το έτος της, καθώς συμπλη­ρώ­νο­νται 100 χρό­νια από τη γέν­νη­σή της.

 

Η Μαρία-Αμα­λία (Μελί­να) Μερ­κού­ρη γεν­νή­θη­κε στις 18 Οκτω­βρί­ου 1920 στην Αθή­να, από πολι­τι­κή οικο­γέ­νεια. Ήταν κόρη του στρα­τιω­τι­κού και πολι­τι­κού Στα­μά­τη Μερ­κού­ρη (1895–1967), που διε­τέ­λε­σε βου­λευ­τής και υπουρ­γός Δεξιών κομ­μά­των (Λαϊ­κό Κόμ­μα, Ελλη­νι­κός Συνα­γερ­μός), αλλά και βου­λευ­τής της κομ­μου­νι­στο­γε­νούς ΕΔΑ. Παπ­πούς της ήταν ο για­τρός και πολι­τι­κός Σπύ­ρος Μερ­κού­ρης (1856–1939), ο μακρο­βιό­τε­ρος δήμαρ­χος Αθη­ναί­ων. Θεί­ος της ήταν ο Γεώρ­γιος Μερ­κού­ρης (1886–1943), επι­φα­νής εκπρό­σω­πος του εθνι­κο­σο­σια­λι­σμού (ναζι­σμού) στην Ελλά­δα, ο οποί­ος διε­τέ­λε­σε διοι­κη­τής της Εθνι­κής Τρά­πε­ζας κατά την διάρ­κεια της Κατοχής.

Έπαιρνε χρήματα από τους πάμπλουτους άνδρες της και τα έδινε στην Αντίσταση

 

Σύμ­φω­να με το SanSimera.gr, ατί­θα­σο πλά­σμα η νεα­ρή Μελί­να, παντρεύ­τη­κε σε νεα­ρή ηλι­κία το κατά πολύ μεγα­λύ­τε­ρό της πλού­σιο κτη­μα­τία Πανα­γή Χαρο­κό­πο με τον οποίο χώρι­σε το 1962. Στην Κατο­χή, συν­δέ­θη­κε ερω­τι­κά με τον μαυ­ρα­γο­ρί­τη και δωσί­λο­γο Φει­δία Για­δι­κιά­ρο­γλου, μια σχέ­ση για την οποία απο­λο­γή­θη­κε αρκε­τές φορές. Κατη­γο­ρή­θη­κε ότι ζού­σε πλου­σιο­πά­ρο­χα, ενώ ο λαός λιμο­κτο­νού­σε. Η ίδια, θα παρα­δε­χθεί ότι αντλού­σε χρή­μα­τα από τους δύο πάμπλου­τους άντρες της και τα διο­χέ­τευε στην Αντί­στα­ση, ενώ με τις γνω­ρι­μί­ες της βοη­θού­σε στην διά­σω­ση αντι­στα­σια­κών. Τους ισχυ­ρι­σμούς αυτούς επι­βε­βαί­ω­σαν αρκε­τοί συνά­δελ­φοί της από τον καλ­λι­τε­χνι­κό χώρο.

Όταν ξεκίνησε η καριέρα της ως ηθοποιός

Το 1943 απο­φά­σι­σε να ακο­λου­θή­σει καριέ­ρα ηθο­ποιού και έγι­νε δεκτή στη Δρα­μα­τι­κή Σχο­λή του Εθνι­κού Θεά­τρου από την οποία απο­φοί­τη­σε το 1946. Το 1944 έκα­νε το ντε­μπού­το της στη σκη­νή με το έργο του Αλέ­ξη Σολο­μού «Το μονο­πά­τι της λευ­τε­ριάς», που κατέ­βη­κε γρή­γο­ρα λόγω των «Δεκεμ­βρια­νών». Τα επό­με­να χρό­νια συνερ­γά­στη­κε με το Εθνι­κό Θέα­τρο και τους θιά­σους Κατε­ρί­νας και της Μαρί­κας Κοτοπούλη.

 

Ως πρω­τα­γω­νί­στρια καθιε­ρώ­θη­κε το 1949 με το έργο του Τένε­σι Γουί­λιαμς «Λεω­φο­ρεί­ον ο Πόθος», που ανέ­βη­κε στο Θέα­τρο Τέχνης του Κάρο­λου Κουν και είχε το προ­νό­μιο να γίνει η πρώ­τη ελλη­νί­δα ηθο­ποιός που ερμή­νευ­σε τον απαι­τη­τι­κό ρόλο της Μπλανς Ντι­μπουά. Στο Θέα­τρο Τέχνης παρέ­μει­νε μέχρι το 1950 και τον επό­με­νο χρό­νο εγκα­τα­στά­θη­κε στο Παρί­σι, όπου δια­κρί­θη­κε ως ηθο­ποιός του βου­λε­βάρ­του εγκαι­νιά­ζο­ντας συγ­χρό­νως τη διε­θνή στα­διο­δρο­μία της. Το 1955 επα­νήλ­θε στην Ελλά­δα και πρω­τα­γω­νί­στη­σε σε έργα ρεπερ­το­ρί­ου, όπως «Μάκ­βεθ» του Σέξ­πιρ, «Κορυ­δαλ­λός του Ζαν Ανού­ιγ και «Λυσ­σα­σμέ­νη Γάτα» του Τένε­σι Γουίλιαμς.

Στον κινη­μα­το­γρά­φο πρω­το­εμ­φα­νί­στη­κε το 1955 με την θρυ­λι­κή ται­νία του Μιχά­λη Κακο­γιάν­νη «Στέλ­λα». Η παρου­σία της στις Κάν­νες γοή­τευ­σε τον αμε­ρι­κα­νό σκη­νο­θέ­τη Ζιλ Ντα­σέν και από τις ακτές της γαλ­λι­κής Ριβιέ­ρας ξεκί­νη­σε η καλ­λι­τε­χνι­κή και προ­σω­πι­κή τους σχέ­ση, η οποία ολο­κλη­ρώ­θη­κε με γάμο το 1966. Με τον Ντα­σέν γύρι­σε τις ται­νί­ες «Ο Χρι­στός ξανα­σταυ­ρώ­νε­ται (1957), από το ομώ­νυ­μο μυθι­στό­ρη­μα του Νίκου Καζαν­τζά­κη, «Ο νόμος» (1958), «Ποτέ την Κυρια­κή» (1960), «Φαί­δρα» (1962) και «Τοπ­κα­πί» (1964).

 

Η ται­νία που εκτό­ξευ­σε την φήμη της ήταν φυσι­κά το «Ποτέ την Κυρια­κή», που της χάρι­σε ένα βρα­βείο ερμη­νεί­ας στο Φεστι­βάλ των Καν­νών και μια υπο­ψη­φιό­τη­τα για Όσκαρ τον επό­με­νο χρό­νο. Η γεμά­τη μπρίο ερμη­νεία της στο τρα­γού­δι του Μάνου Χατζι­δά­κι «Τα Παι­διά του Πει­ραιά», φανέ­ρω­σε μια άλλη πτυ­χή του ταλέ­ντου της. Ο ίδιος ρόλος, της πόρ­νης ‘Ιλια με την καλή καρ­διά, της χάρι­σε το 1967 και μια υπο­ψη­φιό­τη­τα για το βρα­βείο Τόνι, στην θεα­τρι­κή μετα­φο­ρά της ται­νί­ας στο Μπρό­ντ­γου­εϊ, με τίτλο «Ίλια Ντάρλινγκ».

Μετά την επιβολή της Δικτατορίας η Μελίνα αυτοεξορίστηκε

Μετά την επι­βο­λή της Δικτα­το­ρί­ας των Συνταγ­μα­ταρ­χών η Μελί­να Μερ­κού­ρη αυτο­ε­ξο­ρί­στη­κε και με το ταλέ­ντο και τη φήμη της πολέ­μη­σε σε ολό­κλη­ρο τον κόσμο το καθε­στώς ενη­με­ρώ­νο­ντας τη διε­θνή κοι­νή γνώ­μη για την πολι­τι­κή κατά­στα­ση στην Ελλά­δα. Ιστο­ρι­κή έμει­νε η δήλω­ση της: «Εγώ γεν­νή­θη­κα Ελλη­νί­δα και θα πεθά­νω Ελλη­νί­δα, ο κ. Πατ­τα­κός γεν­νή­θη­κε φασί­στας και θα πεθά­νει φασίστας».

Μετά την Μετα­πο­λί­τευ­ση (1974) εγκα­τα­στά­θη­κε ορι­στι­κά στην Ελλά­δα και ασχο­λή­θη­κε κατά βάση με την πολι­τι­κή μέσα από τις τάξεις του ΠΑΣΟΚ. Εκλε­γό­ταν συνε­χώς βου­λευ­τής από 1977 έως τον θάνα­τό της το 1994, από το 1977 έως το 1985 στην Β’ Πει­ραιώς και τα επό­με­να χρό­νια με το ψηφο­δέλ­τιο Επικρατείας.

Όραμά της η επιστροφή των Γλυπτών

 

Από το 1981 έως το 1989 και από το 1993 έως το 1994 διε­τέ­λε­σε υπουρ­γός Πολι­τι­σμού και λάμπρυ­νε με την παρου­σία της και τις πολι­τι­κές της το συγκε­κρι­μέ­νο υπουρ­γείο. Όρα­μά της ήταν η επι­στρο­φή των Γλυ­πτών του Παρ­θε­νώ­να από το Βρε­τα­νι­κό Μου­σείο. Δημιούρ­γη­σε τα Δημο­τι­κά Περι­φε­ρεια­κά Θέα­τρα για να έρθει ο κάτοι­κος της επαρ­χί­ας σε επα­φή με το θέα­τρο, ενώ δική της έμπνευ­ση ήταν και η δημιουρ­γία του θεσμού της «Πολι­τι­στι­κής Πρω­τεύ­ου­σας της Ευρώπης».

Οι εμφα­νί­σεις της στο θέα­τρο μετά το 1974 ήταν μετρη­μέ­νες στα δάχτυ­λα του ενός χεριού: «Όπε­ρα της Πεντά­ρας» του Μπέρ­τολτ Μπρεχτ σε σκη­νο­θε­σία Ζιλ Ντα­σέν, «Μήδεια» του Ευρι­πί­δη σε σκη­νο­θε­σία Μίνωα Βολα­νά­κη, «Συντρο­φιά με τον Μπρεχτ» (1978), «Γλυ­κό που­λί της νιό­της» σε σκη­νο­θε­σία Ζιλ Ντα­σέν (1980) και «Ορέ­στεια» του Αισχύ­λου σε σκη­νο­θε­σία Κάρο­λου Κουν (1980). Το 1992 έκα­νε μια τελευ­ταία, έκτα­κτη, εμφά­νι­ση, όχι ζωντα­νή όμως αλλά βιντε­ο­σκο­πη­μέ­νη, ως Κλυ­ται­μνή­στρα στην όπε­ρα δωμα­τί­ου «Πυλά­δης» σε μου­σι­κή Γιώρ­γου Κου­ρου­πού και λιμπρέ­το Γιώρ­γου Χει­μω­νά, που παρου­σιά­στη­κε στο Μέγα­ρο Μου­σι­κής Αθηνών

 

 

 

 

Πηγή www.news247.gr